De gezondheidsrisico's van slapen op je rug of op je buik

Uit een onderzoek van The Conversation bij knaagdieren bleek dat slapen op onze zij onze hersenen kan beschermen tegen neurodegeneratieve ziekten, zoals Alzheimer, ALS en Parkinson. Daarentegen zou slapen op onze rug of onze buik ze kunnen triggeren.

Het onderzoek toonde aan dat glymfatische klaring in een zijligging (of zijslapershouding) het meest efficiënt is. De redenen hiervoor zijn nog niet helemaal duidelijk, maar houden mogelijk verband met de effecten van zwaartekracht, compressie en het uitrekken van hersenweefsel.

Het glymfatische systeem is een van de gliale cellen afhankelijke afvalweg in de hersenen die giftige eiwitten en stofwisselingsproducten afvoert.

Foto: hainguyenrp / Pixabay

Dit hersenproces is meestal uitgeschakeld als we wakker zijn, maar komt tijdens de slaap in actie om verbindingen te distribueren die onmisbaar zijn voor de hersenfunctie en om gifstoffen af te voeren.

Dat zou de reden kunnen zijn waarom zelfs kleine wezens, zoals vliegen, slaap nodig hebben om te overleven. Walvissen en dolfijnen wisselen hun slaap af tussen hersenhelften, en houden de andere hersenhelft wakker om op roofdieren en de ademhaling te letten.

Foto: Jon Butterworth / Unsplash

Vandaar dat het risico op neurodegeneratieve ziekten groter is bij oudere mensen.

Onderzoek van het wetenschappelijke tijdschrift PNAS heeft aangetoond dat een enkele nacht zonder slaap kan leiden tot een verhoogde ophoping van giftige afvaleiwitten in de hersenen.

Foto: Nubelson Fernandes / Unsplash

Door verouderende muizen te bestuderen, ontdekte de studie dat het glymfatische systeem een mogelijk therapeutisch richtpunt zou kunnen zijn bij de behandeling van ALS.

Amyotrofische laterale sclerose (ALS), ook bekend als de ziekte van Lou Gehrig, is de meest voorkomende vorm van motorneuronziekte. Mensen met ALS verliezen geleidelijk het vermogen om spierbewegingen in gang te zetten en te controleren, zoals spreken, slikken en ademen.

Volgens de Stichting ALS zijn er in Nederland zo'n 1500 mensen met de ziekte. "Ieder jaar komen er 500 nieuwe patiënten bij en overlijden er ook 500," zegt de stichting. Onder de Amerikaanse bevolking lijden 30.000 mensen aan deze ziekte. Vijf van elke 100.000 mensen van 20 jaar of ouder overlijden aan ALS, volgens de Johns Hopkins-universiteit.

Er is geen geneesmiddel voor de ziekte die de beroemde natuurkundige Stephen Hawking had, hoewel dit nieuwe onderzoek erop wijst dat het systeem voor het opruimen van afvalstoffen in de hersenen een sleutelrol speelt bij de behandeling van de ziekte.

Verder wordt volgens The Lancet door onderzoek een dieper inzicht verkregen in de pathofysiologie van ALS om de ontwikkeling van op het mechanisme gebaseerde therapieën te vergemakkelijken. "Dankzij een vollediger beeld zouden we genetische therapieën en preventieve interventies kunnen uitvoeren."

Foto: Sangharsh Lohakare / Unsplash

Een diepe slaap kan neurodegeneratieve ziekten helpen voorkomen. Van de slaap maken zowel de REM-slaap (rapid eye movement) als de niet-REM-slaap deel uit. In dit laatste stadium is onze glymfatische functie actiever, schrijft PubMed Central.

Foto: Lux Graves / Unsplash

De diepe slaap kan volgens de American Academy of Sleep Medicine worden verbeterd door meer vezels en minder suiker te eten, en minstens zeven uur voor het slapengaan geen cafeïne te drinken.

Foto: Melissa Belanger / Unsplash

Matige consumptie van alcohol blijkt volgens studies uit PubMed de afvalverwijdering te bevorderen. Bij muizenstudies bleek zowel korte als langdurige blootstelling aan kleine hoeveelheden alcohol de glymfatische functie te stimuleren, terwijl hoge doses het tegenovergestelde effect hadden.

Foto: Nikola Jovanovic / Unsplash

Lichaamsbeweging en de consumptie van omega 3-vetzuren, die voorkomen in vette vis, lijnzaad en walnoten, kunnen volgens PubMed ook de afvoer van afvalstoffen in de hersenen verbeteren.

Foto: Farhad Ibrahimzade / Unsplash