Wat is er gebeurd met Oscar Pistorius?

Oscar Pistorius werd beroemd toen hij als eerste atleet met dubbel geamputeerde benen deelnam de Olympische Spelen (Londen 2012). Hij is de enige olympische én paralympische atleet in de geschiedenis, een verwezenlijking die uiteindelijk overschaduwd zou worden door de vreselijke moord op zijn vriendin.

Pistorius werd geboren met fibulaire hemimelia, een aandoening waardoor hij in beide benen een kuitbeen miste. Toen hij slechts elf maanden oud was, werden beide benen onder de knieën geamputeerd.

Maar het feit dat zijn benen geamputeerd waren, hield hem niet tegen om allerlei sporten te beoefenen met behulp van prothesen. Hij speelde waterpolo, tennis en rugby, waarbij hij een ernstige knieblessure opliep waardoor hij met hardlopen begon, terwijl hij aan zijn herstel werkte.

Naarmate hij doorgroeide in de atletiekwereld werden prothesen steeds beter, totdat het IJslandse bedrijf Össur hem zijn grote wapen aanreikte: transtibiale prothesen van koolstofvezel.

De beroemde prothesen van Pistorius veroorzaakten veel controverse en leverden hem kritiek op, omdat velen vonden dat ze hem een te groot voordeel gaven ten opzichte van zijn concurrenten. Dankzij deze prothesen liep hij op de Olympische Spelen van 2004 in Athene een record van 46,34 seconden op de 400 meter.

Oscar Pistorius wilde een stap vooruit zetten in zijn carrière door de Paralympics te verruilen voor de Olympische Spelen van 2008 in Peking. Hij kwam aanvankelijk niet in aanmerking voor deelname door de IAAF, maar na beroep aan te tekenen tegen deze beslissing bij het TAS (het Hof van Arbitrage voor Sport), haalde hij toch zijn gelijk.

Peking 2008 had de eerste keer kunnen zijn dat een man zonder benen deelnam aan de Olympische Spelen om de 400 meter te lopen. Pistorius slaagde er echter niet in om zich te plaatsen en zo ging zijn droom in rook op.

Maar in 2012 verliep het anders: Pistorius werd in Londen de eerste dubbel geamputeerde atleet ooit die deelnam aan de Olympische Spelen. De paralympiër schreef er geschiedenis door de halve finales van de 400 meter te bereiken.

Maar de vreugde was van korte duur voor de Zuid-Afrikaan, die even snel als hij liep op de baan van de hemel naar de hel ging. Op 14 februari 2013 werd hij namelijk beschuldigd van de moord op zijn vriendin, het model Reeva Steenkamp. Hij zou haar op het hoofd hebben geslagen en daarna om het leven hebben gebracht met vier schoten.

In de krant Beeld beweerde Pistorius dat hij dacht dat zijn vriendin een inbreker was en daardoor zo had gereageerd. De politie heeft echter nooit geloof gehecht aan die versie van de feiten van de atleet.

Volgens City Press vond de politie kort daarna zelfs een bebloede baseballknuppel in zijn huis, een cruciaal bewijsstuk om te bewijzen dat hij schuldig was aan de moord op Steenkamp.

Na verschillende maanden met rechtszaken werd Pistorius op 21 oktober 2014 veroordeeld tot een gevangenisstraf van vijf jaar voor dood door schuld, waarvan hij twaalf maanden zou uitzitten totdat hij werd vrijgelaten en onder huisarrest werd geplaatst in Pretoria.

Op 3 december 2015 veroordeelde het Hooggerechtshof van Zuid-Afrika hem echter definitief voor moord, waardoor hij weer in de gevangenis belandde, ditmaal met een straf van vijftien jaar. Na een ander proces werd dat teruggebracht tot zes, en uiteindelijk veroordeelde het Hooggerechtshof van Zuid-Afrika hem in november 2017 tot een celstraf van dertien jaar en vijf maanden.

Over zijn verhaal werd in 2018 de documentaire 'Pistorius' gemaakt door Vaughan Sivell. Daarin wordt de tragische dood van Reeva Steenkamp onderzocht en wordt tegelijkertijd een blik gegund op de turbulente Zuid-Afrikaanse samenleving.

Ondertussen gaat de strijd van Oscar Pistorius om vrij te komen gewoon door. Na de ontdekking van een reeks vermeende onregelmatigheden na afloop van het proces, vecht hij momenteel om deze loophole in de wet te gebruiken om voorwaardelijk vrij te komen.

De advocaat van Oscar Pistorius, Julian Knight, zegt dat er verschillende fouten zijn gemaakt bij het Hooggerechtshof in Zuid-Afrika, die hebben geleid tot enorme verwarring over wanneer zijn straf nu eigenlijk van kracht werd. En dat zou de reddingsboei kunnen zijn van de ex-atleet.

De controverse rond de zaak heeft te maken met het feit dat na de langdurige rechtsgang, die van 2013 tot 2018 duurde en twee beroepszaken omvatte, nooit is verduidelijkt of de 506 dagen die hij in de gevangenis doorbracht voor de eerste veroordeling zijn meegerekend in de laatste veroordeling of niet.

De sleutel in deze zaak was volgens Julian Knight bewijzen dat hij al meer dan de helft van zijn straf had uitgezeten, rekening houdend met het feit dat de Zuid-Afrikaanse wet gevangenen toestaat om halverwege hun straf voorwaardelijke vrijlating aan te vragen.

Pistorius en zijn advocaat willen dus dat wordt erkend dat de veroordeling plaatsvond in oktober 2014 en niet in 2017, toen zijn straf van dertien jaar en vijf maanden in de gevangenis definitief werd uitgesproken, waardoor hij in februari 2022 vrij zou zijn gekomen.

Een voorwaardelijke vrijlating met een andere voorwaarde: berouw. Iets waaraan hij lijkt te hebben voldaan. Sterker nog, in juli 2022 ontmoette Pistorius de ouders van Reeva Steenkamp als onderdeel van zijn rehabilitatieproces, zo vertelde advocate Tania Koen aan The Associated Press. Ouders die overigens altijd de versie van de atleet hebben verworpen en zich verzetten tegen zijn voorwaardelijke vrijlating.

De Zuid-Afrikaanse autoriteiten deelden Pistorius echter mee dat hij pas in maart 2023 recht had op voorwaardelijke vrijlating. Maar toen die datum aanbrak, werd de aanvraag van de atleet op voorwaardelijke vrijlating afgewezen, aldus het Zuid-Afrikaanse departement van correctionele diensten destijds.

Zo ging Oscar Pistorius van een sportieve en sociale referentie naar de gevallen, gehate, ontmaskerde en geïnterneerde bekendheid die hij nu is. Een verhaal dat in gouden letters moest worden geschreven, maakt nu deel uit van een zwarte pagina in de internationale sportwereld.