Acht-duizenders: de hoogste toppen en de controverse over wie ze beklommen heeft

Er zijn slechts 14 bergen ter wereld die meer dan 8.000 meter boven de zeespiegel uitsteken, vandaar de naam 'achtduizenders'. Dit zijn de 14 hoogste toppen op aarde, wonderen der natuur en het ultieme doel van tal van bergbeklimmers door de geschiedenis heen.

Ze liggen allemaal op het Aziatische continent en zijn bovendien geconcentreerd in twee bergketens: de Himalaya, de hoogste bergketen op aarde, die grenzen overschrijdt en door landen als Bhutan, Nepal, China, Birma, India en Pakistan loopt; en de Karakoram, gelegen op de grens tussen Pakistan, India en China.

Het beklimmen van deze 14 monsters van de natuur is een moeilijke uitdaging die slechts voor heel weinig mensen is weggelegd. Tot nu toe zijn slechts 44 klimmers van over de hele wereld erin geslaagd om de uitdaging te overwinnen, terwijl vele anderen het leven hebben gelaten tijdens hun poging.

De eerste bergbeklimmer die alle 14 achtduizenders beklom was de Italiaan Reinhold Messner, die er 16 jaar over deed, tussen 1970 en 1986, en als bonus deed hij dat ook nog eens zonder zuurstofflessen te gebruiken.

De Spaanse bergbeklimster Edurne Pasaban is de eerste vrouw geworden die alle 14 toppen heeft beklommen. Zij deed het in 9 jaar, tussen 2001 en 2010, en nam daarmee de eer af van de Zuid-Koreaanse Oh Eun-sun, die het eerder op een onregelmatige manier deed. De Oostenrijkse Gerlinde Katenbrunner was echter de eerste die het zonder zuurstof deed (in 2011).

En onder deze klimmers zijn er ook een aantal die al het denkbare overtreffen, zoals de Nepalese Nirmal Purja, die het record vestigde voor de kortste tijd om deze prestatie te leveren, door in 2019 alle 14 de toppen te beklimmen in slechts 6 maanden en 6 dagen.

Purja's record is controversieel en velen zeggen dat hij het eigenlijk twee jaar later, in 2021 dus, bereikte, toen hij voor de tweede (of eigenlijk de eerste) keer een van de toppen onder deze achtduizenders bereikte.

In juli 2022 werd de controverse opgeworpen door een gerenommeerde expert in bergsportstatistieken, de Duitser Eberhard Jurgalski, die via zijn website (www.8000ers.com), beweerde dat slechts drie mensen daadwerkelijk de top van de 14 bergen hebben bereikt: Edmund Viestur, Veikka Gustafsson en Nirmal Purja.

Volgens Jurgalski zijn er verschillende bergen in dit selecte groepje waar de overgrote meerderheid van de klimmers de eigenlijke top niet heeft bereikt, maar op een paar meter afstand is blijven staan, iets wat hij samen met experts in topografie en de hulp van het Duitse lucht- en ruimtevaartagentschap (DLR) heeft geanalyseerd.

Maar in plaats van records en controverses kun je beter een kijkje nemen naar deze 14 indrukwekkende bergen van meer dan 8000 meter hoog. Veel van de bergen zijn bekend en andere een stuk minder. Laten we een rondje langs de hoogten maken...

De berg ligt op 8846 meter hoogte in de Himalaya, tussen de grenzen van Nepal en Tibet in China. Het is de hoogste berg ter wereld en dankt zijn naam aan de Britse kolonel en topograaf George Everest (1790-1866), die van 1830 tot 1843 verantwoordelijk was voor de topografie van India. De top werd voor het eerst bereikt door Edmund Hillary en Tenzin Norgay in 1953.

De op een na hoogste piek ter wereld, van 8611 meter, behoort tot het Karakoram-gebergte en ligt tussen Pakistan en China. De beklimming wordt echter als veeleisender dan die van Everest beschouwd en de naam komt van een aantekening van een topografisch onderzoek dat over de top werd gedaan. De Italianen Lino Lacedelli en Achile Compagnoni waren de eersten die hem beklommen in 1954.

De berg behoort tot de Himalaya en is met zijn 8586 meter de hoogste berg van India en de op een na hoogste van Nepal. De naam betekent 'de vijf schatten van de sneeuw', omdat hij vijf toppen heeft, waarvan vier boven de 8450 meter. De Britse klimmers George Band en Joe Brown waren de eersten die de top bereikten in 1955.

Deze ligt ook in de Himalaya, heel dicht bij de Everest en is ermee verbonden door de South Col. Hij is 8516 meter hoog en ligt ook tussen de grenzen van Nepal en Tibet, in China. Het is een van de achtduizenders met het laagste aantal ongelukken en de top werd in 1956 voor het eerst bereikt door de Zwitsers Ernst Reiss en Fritz Luchsinger.

Deze berg ligt in het Mahalangur-gebied van de Himalaya, 19 km ten zuidoosten van Mount Everest, op de grens tussen China en Nepal. De naam komt uit het Sanskriet en betekent Zwarte Berg. De berg is 8463 m hoog en werd voor het eerst beklommen in 1955 door de Fransen Jean Couzy en Lionel Terray.

Cho Oyu ligt op een hoogte van 8201 meter in de Himalaya, op slechts 20 kilometer van Everest. De naam betekent 'Turquoise Godin' in het Tibetaans en het ligt tussen Nepal en Tibet. Oostenrijkers Herbert Tichy en Sepp Joechler en Sherpa Pasang Dawa Lama beklommen de Cho Oyu voor het eerst in 1954.

Het was de voorlaatste van de 14 achtduizenders die in 1960 werd beklommen door Kurt Diemberger, Peter Diener, Ernst Forrer, Albin Schelbert, Nawang Dorje en Nima Dorje. Hij is 8167 meter hoog en ligt in Nepal. Zijn naam, die uit het Sanskriet komt, is een mengeling van berg en oogverblindend, wit en mooi.

De berg ligt in de Nepalese regio Gandaki en is 8163 meter hoog. De naam betekent 'Berg der Geesten' in het Sanskriet en hij werd voor het eerst beklommen in 1956 door twee Japanse expeditieteams, bestaande uit Toshio Imanishilos en Gyalsen Norbu enerzijds en Minoru Higeta en Kichiro Kato anderzijds. Het is ook de eerste achtduizender die beklommen werd door vrouwen, Naoko Nagaseko, Masako Uchida en Mieko Mori, ook uit Japan, in 1974.

Deze berg is 8125 meter hoog en ligt in Pakistan, in het Karakoram-gebergte.  De top dankt zijn naam aan het feit dat het een zeer geïsoleerde berg is, afgescheiden van de rest. De top werd in 1953 voor het eerst bereikt door de Oostenrijker Hermann Buhl, in een solo-beklimming.

Hoewel het niet een van de hoogste achtduizenders is, is het wel een van de bekendste en volgens experts een van de moeilijkste om te beklimmen, samen met K2 en Nanga Parbat. Hij is 8091 meter hoog en ligt in Nepal. Annapurna betekent in het Sanskriet 'godin van de oogst' of 'godin van de overvloed'.  De Fransen Maurice Herzog - die 20 vingers en tenen verloor - en Louis Lachenal waren de eersten die de Annapurna beklommen in 1950.

Deze berg staat ook bekend als de 'Hidden Peak' (de Verborgen Top) en, minder vaak, als K5 of Moravi I. Hij is 8068 meter hoog en ligt tussen de grenzen van Pakistan en China. De top werd voor het eerst bereikt in 1958 door de Amerikanen Peter Schoening en Andrew Kauffman.

Deze berg is 8047 meter hoog en ligt in Pakistan, in het Karakoram-gebergte. De berg heeft een secundaire piek, Broad Peak Central, op 8016 meterhoogte, die voor het eerst werd beklommen in 1975 door een Poolse expeditie, maar de originele top werd in 1957 bereikt door de Oostenrijkers Kurt Diemberger, Hermann Buhl, Marcus Schmuck en F. Wintersteller.

Deze ligt ook in de Karakoram, tussen de grenzen van Pakistan en China, is 8035 meter hoog en stond oorspronkelijk bekend als K4. Hij werd voor het eerst beklommen in 1956 door de Oostenrijkers F. Moravec, J. Larch en H. Willenpart.

De laatste van de bergen in het selecte groepje van achtduizenders is 8027 meter hoog en ligt als enige volledig in Tibet, in de Himalaya. De Tibetaanse naam betekent 'bergrug boven de grasvlakte' en hij valt op door de afwezigheid van grote bergen eromheen. Een 10-koppige Chinese militaire expeditie was de eerste die de top bereikte in 1964.