Kunstwerken die zijn gevandaliseerd

In 2022 begon er een trend van aanvallen op kunstwerken over de hele wereld. Het doel was om aandacht te vragen voor het verslechterende milieu. Vermeer, Van Gogh, Picasso, Monet en Da Vinci staan bovenaan de lijst van artiesten waarvan de werken werden gevandaliseerd.

Er zijn verschillende redenen waarom mensen beroemde kunstwerken vernielen. De belangrijkste heeft te maken met de waarde die ze vertegenwoordigen, intellectueel of financieel, en de aandacht die ze op daardoor kunnen trekken.

Het in 1665 gemaakte schilderij 'Meisje met de Parel' van Johannes Vermeer is belaagd door leden van Just Stop Oil. Bij de actie, die plaatsvond in museum Het Mauritshuis in oktober 2022, plakte een man zijn eigen hoofd op het beschermende glas van het werk en een ander besmeurde het met iets wat tomatensaus leek te zijn.

Het werk zelf liep geen schade op. De betrokkenen werden gearresteerd en veroordeeld tot twee maanden gevangenisstraf (waarvan één voorwaardelijk). De groep Just Stop Oil heeft een reeks protesten georganiseerd om de aandacht te vestigen op de opwarming van de aarde.

Met hetzelfde doel vielen mensen van Just Stop Oil het werk 'Zonnebloemen' van Vincent van Gogh in de National Gallery in Londen aan. Ook dit gebeurde in oktober 2022.

Het werk is onderdeel van een serie van zeven stukken, die Van Gogh tussen 1886 en 1889 schilderde. De zonnebloemen waren voor hem een symbool van geluk en dankbaarheid. Evenals het meesterwerk van Vermeer waren Van Goghs Zonnebloemen tegen de aanslag beschermd door een glazen raam.

Just Stop Oil is ook verantwoordelijk voor het gooien van taarten naar het wassen beeld van koning Charles III in oktober 2022 in het Madame Tussauds Museum in Londen (Verenigd Koninkrijk).

Met dezelfde motivatie als Just Stop Oil gooiden leden van de groep Letzte Generation aardappelpuree naar het werk van impressionist Claude Monet. De actie vond plaats op 24 oktober 2022.

Het schilderij hangt in Potsdam bij Berlijn, Duitsland. Het maakt deel uit van de serie ‘Hooibergen', waaraan Monet in de nazomer van 1890 begon.

De 'Mona Lisa' is een van de beroemdste schilderijen ter wereld, maar ook een van de meest aangevallen door vandalen. Het wordt tentoongesteld in het Louvre in Parijs en beschermd door kogelvrij glas.

Het schilderij werd eerder al gestolen (1911), met stenen bekogeld (1956), rood geschilderd (1974), en er werd in 2022 zowaar een taart in het gezicht gegooid.

Twee van de bekendste werken van de Spaanse schilder Francisco de Goya, 'De n... Maja' en 'De gekleede Maja' zijn te bezichtigen in het Museo Nacional del Prado in Madrid (Spanje). Ze werden in november 2022 doelwit van de organisatie Futuro Vegetal.

Activisten plakten zich vast aan de lijsten van de kunstwerken en schreven de boodschap '+1,5 ºC' op de muur, tussen de schilderijen, om te waarschuwen voor de toename van de temperatuur op aarde en de gevolgen daarvan.

Zoals we al konden zien met de Mona Lisa, is kunstvandalisme niet nieuw. Schilderijen en standbeelden worden al tientallen jaren aangevallen, maar in 2022 gold het voor milieuactivisten als een populaire manier van protesteren.

Het beeld 'De Denker', van de Fransman Auguste Rodin, stond vroeger in het Cleveland Museum of Art in Ohio. In 1970 werd de sokkel ervan door een bom verwoest die door demonstranten die tegen deelname van de Verenigde Staten aan de oorlog in Vietnam waren tot ontploffing werd gebracht.

De omvang en de gevolgen van de aanval leidden tot het besluit om het kunstwerk niet te restaureren. Het was te moeilijk om het bronzen beeld te herstellen.

Het schilderij 'De Nachtwacht' van de Nederlandse kunstenaar Rembrandt werd na 1885 onderdeel van het Rijksmuseum in Amsterdam. Het schilderij werd door een dikke laag vernis beschermd tegen mogelijke aanvallen.

De eerste aanval op het werk vond plaats in 1911. Het schilderij bleef onbeschadigd. In de loop der jaren merkten de deskundigen echter op dat het dikke vernis de kleuren van het schilderij aantastte, waardoor ze donkerder werden dan ze oorspronkelijk waren geweest. Daarom werd het vernis in 1940 verwijderd.

In 1975 drong een psychisch gestoorde werkloze leraar het museum binnen en sneed in het schilderij, waardoor ernstige schade ontstond. De restauratie ervan duurde vier jaar, maar de sporen bleven zichtbaar. In 2019 werd een nieuwe poging gedaan om de oorspronkelijke staat van het werk te herstellen.

In 2013 werd Delacroix' bekendste werk, 'De Vrijheid leidt het volk' in het Louvre in Parijs aangevallen. Een vrouw schreef er ‘AE911' op, wat een acroniem is voor ‘Architects and Engineers for the Truth about 9/11'.

Het symbool van de Deense hoofdstad Kopenhagen is 'De kleine zeemeermin' van Edvard Eriksen. Van het beeld zijn talloze malen het hoofd en de armen afgehakt. Bovendien werd er inkt over het monument gegoten.

De zwaarste aanslag vond plaats in 1964 toen het standbeeld werd onthoofd, waarbij de hele structuur werd beschadigd. In 2020 werd het kunstwerk na de dood van George Floyd beklad door demonstranten tegen racisme.

Guernica dat in 1937 door de Spanjaard Pablo Picasso werd geschilderd, werd gevandaliseerd in 1974. Een man schreef er met rode spray 'Kill lies all' op. Op dat moment was het werk te bezichtigen in het MoMA in New York.

Kort na de daad werd het schilderij gerestaureerd en zo gered. Het werk behoort tot de collectie van het Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia in Madrid (Spanje).

Tijdens Pinksteren in 1972 liep een man de Sint-Pietersbasiliek in het Vaticaan binnen om met een hamer een van de beroemdste beelden van het Italiaanse genie Michelangelo te beschadigen: de Pietà.

Het beeld verloor door de klappen zijn arm en een deel van zijn neus en onderging een intensief restauratieproces. Tegenwoordig wordt het tentoongesteld beschermd door een glazen wand.

In 1991 viel een vrouw het Museu de Arte de São Paulo binnen met als doel het einde van de wereld te verkondigen. Hierbij gooide ze een tube verf over het werk 'Bather Drying her Right Leg' van Pierre-Auguste Renoir. Gelukkig werd het schilderwerk niet beschadigd en had het alleen een grondige schoonmaakbeurt nodig.

Foto: een van de zalen van het museum

In 2012 werd het Tate Modern in Londen binnengevallen door een man die de zin 'A Potential Piece of Yellowism' op 'Black on Maroon' van Mark Rothko schreef. De vandaal werd twee jaar gevangen gezet, even lang als nodig was om het werk te restaureren.