2023 in foto's: Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima in Zuid-Afrika

Het was een prachtig en ook leerzaam bezoek - soms pijnlijk leerzaam. Koningin Máxima en Koning Willem-Alexander brachten een staatsbezoek aan Zuid-Afrika in oktober 2023.

Het paar kwam op 18 oktober aan op het militaire vliegveld Waterkloof in Pretoria. Deze stad, in de noordelijke provincie Gauteng, is het bestuurlijke centrum van Zuid-Afrika.

Foto: Rijksvoorlichtingsdienst (RVD)

Het koninklijk paar zou tijdens zijn reis uiteraard de Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa ontmoeten en uitgebreid met hem spreken. Voor elke gelegenheid had koningin Máxima een andere look samengesteld. Deze koperkleurige midijurk met glimmende franjes was van het Belgische modehuis Natan.

Foto: RVD

In het waterland van Blesbokspruit, in de provincie Gauteng, sprak koning Willem-Alexander met een medewerker van het Blesbokspruit Wetland Reserve over de verschillende samenwerkingsverbanden tussen Nederland en Zuid-Afrika. Zoals bekend heeft de koning een speciale interesse in watermanagement. Bovendien blijken de twee landen veel van elkaar geleerd te hebben op het gebied van waterkwaliteit en –beschikbaarheid, aldus de Rijksvoorlichtingsdienst.

Foto: RVD

Koningin Máxima sprak eveneens met lokale medewerkers over waterbeleid in Nederland en Zuid-Afrika. Ze wordt over het algemeen gezien als een heel toegankelijke en hartelijke vrouw. Haar jurk, die op een trenchcoat lijkt, is van de ontwerper Jan Taminiau. Ze draagt er feloranje accessoires bij.

Foto: RVD

De twee belangrijkste Nederlands-Zuid-Afrikaanse samenwerkingsprojecten in watermanagement heten de Blue Deal en Wetskills. Voor de tour langs de watergebieden had Máxima haar hoge hakken ingewisseld voor oranje ballerina's.

Foto: RVD

Een historisch belangrijke plek voor het staatsbezoek was het museum van het Apartheidsregime in Zuid-Afrika, dat tussen 1948 en 1994 formeel het land verdeelde in 'blanke' en 'niet-blanke' mensen.

Foto: RVD

Ze bekeken foto's van de anti-Apartheidsstrijder en president van Zuid-Afrika, Nelson Mandela. De activist zat 27 jaar in de gevangenis voor zijn betrokkenheid bij het verzet tegen racisme en werd president na zijn vrijlating en de afschaffing van het Apartheidsysteem. Hij overleed in 2013.

Foto: RVD

Nelson Mandela had een bijzondere band met de Oranjes. Zoals Willem-Alexander zei in een toespraak tijdens het bezoek: "Ik draag veel bijzondere herinneringen met me mee aan Zuid-Afrika, waaronder natuurlijk de inauguratie van president Mandela, bijna dertig jaar geleden. Hij vierde ons huwelijk mee in 2002. De enige gast die zichzelf had uitgenodigd!"

Pretoria staat bekend om haar palissanderbomen, die in de lente en zomer in bloei staan. Het is belangrijk om te onthouden dat Zuid-Afrika omgekeerde jaargetijden heeft: nu het in Nederland herfst is, is het daar lente. De paarse kleuren van de ‘Jacaranda City’ zorgen voor een prachtige foto van het koninklijk paar. Koningin Máxima draagt een oranje en witte japon van het merk 'Zeus + Dione' die ze ook al eens tijdens een bezoek aan Griekenland gedragen had.

Foto: RVD

Máxima zal geïnspireerd zijn door de paarse kleur toen ze besloot deze Natan-jurk met asymmetrische schouder te dragen voor een nieuwe dag in Pretoria. President Ramaphosa nam het paar mee in een officiële welkomstceremonie met erewacht.

Foto: RVD

Een belangrijk deel van de reis volgde. Máxima en Willem-Alexander bezochten het Freedom Park, dat de gevallenen in de strijd tegen Apartheid eert. Het is eveneens een gedenkteken voor de voormalige president Thabo Mbeki. Hier lopen ze langs de 'Muur met Namen' waarop alle gevallenen voor de Zuid-Afrikaanse vrijheid geschreven staan.

Foto: RVD

Later legden de koning en koningin een krans bij de Eeuwige Vlam, een monument voor de strijd tegen Apartheid en onderdrukking. In zijn belangrijke toespraak zei Willem-Alexander dat Nederland en Zuid-Afrika een geschiedenis delen "die ruim anderhalve eeuw lang getekend werd door kolonialisme, machtsmisbruik en slavernij."

Foto: RVD

"Nadat onze koloniale banden waren verbroken," vervolgde de koning, "bleef een gevoel van verwantschap bestaan. Maar pas in de jaren zestig brak in Nederland breed het besef door van het onrecht jegens de zwarte bevolking. Ons land sloot zich aan bij de strijd tegen de apartheid. Een strijd die dankzij mensen zoals ú succesvol was!"

Het koningspaar bracht zelf een cultureel programma mee om de Zuid-Afrikaanse gastheren en -vrouwen te bedanken. De Lloyds company en Nederlandse musici gaven de voorstelling 'Unbreakable' met Zuid-Afrikaanse dansers van de Soweto Skeleton Movers.

Foto: RVD

Naderhand spraken het koninklijk paar en president Ramaphosa met de artiesten, die een mooie samenwerking tussen Zuid-Afrika en Nederland vormden.

Foto: RVD

Het meest bekend bij het Nederlandse publiek is Kaapstad. Op de derde dag van hun bezoek waren Willem-Alexander en Máxima daar, met de koningin gehuld in een gebloemde midijurk van Natan en een rode hoed van Fabienne Delvigne.

Foto: RVD

Het paar bezocht het Slave Lodge museum, een belangrijke plek voor Nederlanders omdat ons land hecht betrokken was bij de slavernij in zijn voormalige kolonie. Acteurs gaven voorstellingen om de geschiedenis en pijn van de slavernij tot leven te brengen.

Foto: RVD

Demonstranten hadden zich voor de deur van het museum verzameld om het koningspaar duidelijk te maken dat Nederland meer moet doen om de gevolgen van slavernij te erkennen en aan te pakken. Even leek het erop dat er een opstootje zou komen, maar de koning en koningin spraken een paar aanwezigen vriendelijk aan voordat ze door beveiligingsmedewerkers door de massa naar hun auto geleid werden.

De koning heeft meermalen laten zien dat hij er geen moeite mee heeft de rol van Nederland in kolonialisme en slavernij te erkennen. Tijdens zijn toespraak in Pretoria had hij dat ook gedaan, hoewel het maar kort was. "De sporen [van anderhalve eeuw kolonialisme, machtsmisbruik en slavernij] zijn nog op veel plekken zichtbaar en voelbaar," had hij gezegt. "Het is met deemoed dat we daarbij stilstaan... in Kaapstad, in het Iziko Slave Museum."

Terwijl koning Willem-Alexander naar de botanische tuin van Kirstenbosch ging (vorige foto), bezocht koningin Máxima het Horti-Demo Centrum in Stellenbosch. Dit initiatief is een project van publieke en private, Nederlandse en Zuid-Afrikaanse organisaties. Het centrum probeert methoden te ontwikkelen "om met minder input meer gezond voedsel te produceren," aldus de Rijksvoorlichtingsdienst.

Foto: RVD

De koning en koningin maakten ook tijd vrij voor de Nederlandse gemeenschap in zowel Pretoria als Kaapstad. Op deze laatste bijeenkomst van hun staatsbezoek aan Zuid-Afrika droeg Máxima wederom een ontwerp van Natan - dit keer een speelse roze jurk met bloemenpatroon.

Foto: RVD