Eurodrama: is er gesjoemeld bij het Eurovisie Songfestival?

Het is traditie: de onvermijdelijke kater na een uitbundig en excentriek Eurovisie songfestival. Elk jaar in mei is er wel ergens een episode van Eurodrama.

Sommige landen reageren verontwaardigd of verdrietig wanneer ze nul punten krijgen voor hun liedje, terwijl andere landen stellig geloven dat ze hadden moeten winnen in plaats van tweede of derde te worden.

(Op de foto: 'I Don't Feel Hate' door de Duitse Jendrik die in 2021 als voorlaatste eindigde)

Het Eurodrama van dit jaar is echter groter dan de gebruikelijke treurnis. Het lijkt erop dat er tijdens de 2022-editie van het songfestival sprake is geweest van 'scam'. Het verhaal ontstond in de dagen na de grote finale van het songfestival op 14 mei.

Zoals elk jaar zouden 40 verschillende landen in de slotfase van de live-uitzending gebeld worden om hun juryscores te presenteren. Op de bewuste avond van de finale in Turijn was er echter een mysterieuze verloren verbinding met zes landen.

Om onduidelijke redenen bleek de European Broadcasting Union (EBU) geen live verbinding te kunnen maken met Roemenië, Georgië, Montenegro, Azerbeidzjan, San Marino en Polen. Het leek een ongelukkig toeval, maar direct na de show kwam er een verontrustend bericht naar buiten...

Direct na de finale maakte de EBU bekend dat er "onregelmatigheden" waren geweest in de jurytellingen van deze zes landen. Het was op donderdag gebeurd, tijdens de tweede halve finale, toen nationale jury's en televoters beslisten wie er naar de grote finale van zaterdag zouden gaan.

Omdat ze vermoedens hadden over fraude bij de halve finale, verving de Eurovisie-organisatie in de finale de stemmen van deze zes landen door scores die ze had berekend met een algoritme.

(Foto: EBU / Sarah Louise Bennett)

Na deze wijzigingen gaf Roemenië, dat eigenlijk 12 punten aan Moldavië had toegekend, zijn 12 punten aan Oekraïne. Tegelijkertijd gingen namens Georgië en Azerbeidzjan, die hun 12 punten eigenlijk voor Oekraïne hadden gereserveerd, de 12 punten ineens naar het Verenigd Koninkrijk.

Zondag, even na middernacht, terwijl de stemmen van de verschillende jury's nog steeds werden uitgezonden en de winnaar nog niet bekend was, gaf de EBU een verklaring af waarin stond dat de jurystemming in de tweede halve finale "bepaalde onregelmatige stempatronen in de resultaten van zes landen had aangetoond."

Om aan de regels te voldoen, herberekende de EBU de stemmen van deze zes landen op basis van wat andere jury's met vergelijkbare resultaten hadden bevestigd. Met andere woorden, de punten werden gewijzigd op basis van schattingen uit omringende landen.

(Foto: EBU / Nathan Reinds)

Na de show hebben de betreffende landen deze beslissing aan de kaak gesteld. Ze noemen het onrechtvaardig en zijn verontwaardigd dat er is ingegrepen zonder dat hen iets is verteld.

De EBU heeft niet in detail gereageerd op het incident, maar media als Metro, Irish Times en Independent berichten over de 'woedende' reacties van de verdachte landen en over speculaties onder verschillende commentatoren over fraude.

(Foto: EBU / Sarah Louise Bennett)

De Britse tv-presentator Piers Morgan werd in Metro geciteerd omdat hij het songfestival van dit jaar een "gemanipuleerde farce" noemde. Hij beweerde ook dat het Oekraïense Kalush Orkest, de winnaar van het festival, vooral stemmen had gewonnen vanwege medelijden over de Russische invasie in Oekraïne, en niet omdat het het beste nummer was.

Er is ook de vraag wat de uiteindelijke ranglijst werkelijk zou zijn geweest als de oorspronkelijke stemmen van de 6 landen waren aangehouden. Oekraïne was zo populair onder televoters dat zijn eerste plaats onbetwist is. Maar hoe zit het met de nummers 2, Groot-Brittannië, en 3, Spanje?

(Afbeelding: de Britse deelnemer, Sam Ryder)

Onduidelijkheid over de uiteindelijke jurytellingen heeft twijfel doen rijzen of Spanje (foto) als tweede had kunnen eindigen in plaats van het Verenigd Koninkrijk.

Een uitgebreide reactie van de EBU is vooralsnog niet vrijgegeven. De organisatie heeft alleen de volgende, korte verklaring afgelegd: "De EBU neemt pogingen tot manipulatie van stemmen tijdens het Eurovisie Songfestival zeer serieus en heeft het recht deze te stoppen, zoals vereist door de regels, ongeacht of dergelijke stemmen de uitkomst kunnen beïnvloeden."

In 2002 hadden de organisatoren van het Eurovisie Songfestival opgemerkt dat zes landen willekeurig hun 12 punten aan Cyprus hadden toegekend. Euronews meldt dat er onder bepaalde Oost-Europese landen vermoedens waren van een 'Warschau Pactblok' of een 'Balkanblok'. Omdat de EBU een samenzwering vermoedde, schrapte de organisatie hun stemmen in de finale en verving ze deze door 'fictieve televoting' op basis van 'vergelijkbare stempatronen en sociaal-culturele identiteit.'

Een ander jaar van Eurodrama was 2013, toen de EBU de verkiezingen in Georgië annuleerde omdat de stemmen van de juryleden (met scorecombinaties van de cijfers 2 tot 12) te veel op elkaar leken. In 2019, zo meldt Eurovisie-expert Wiwibloggs, werden de stemmen van de Wit-Russische jury gesanctioneerd omdat haar leden in de media al hadden verteld wat hun favoriete liedjes waren.

In 2021 was er niet zozeer controverse over de juryresultaten, maar eerder over het gedrag van de winnaars tijdens de finale. Frankrijk, wiens Barbara Pravi favoriet was maar tweede werd, beschuldigde de winnende band Måneskin uit Italië van drugsgebruik tijdens de live finale. Bandleden waren op camera te zien met hun gezichten heel dicht bij de tafel. Frankrijk concludeerde dat ze iets hadden gesnoven en dat ze gediskwalificeerd moesten worden.

Uiteindelijk werd de situatie opgehelderd: Måneskin had geen drugs gebruikt, het was een ongelukkig misverstand. Bij de volgende finale, in 2022, gaf bandleider Damiano David wel een dringend advies aan de deelnemende artiesten: "Veel plezier - en kom niet te dicht bij de tafel, jongens!"