Spanning in Transnistrië, een pro-Russische regio van Moldavië die bescherming wil van Poetin

Er zijn iets meer dan twee jaar verstreken sinds 24 februari 2022, toen Rusland Oekraïne binnenviel en begon met de grootste oorlog in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog. Er is nog geen einde gekomen aan het conflict, maar het lijkt erop dat het een keerpunt heeft bereikt, en een nieuw open front: Transnistrië.

Eind februari 2024 verzocht het parlement van Transnistrië, een pro-Russische regio in het westen van Moldavië, om Russische bescherming tegen de toenemende druk van de Moldavische regering.

De afgevaardigden van de regio verklaarden dat de regering in Chisinau een "economische oorlog" tegen hen zou voeren, door essentiële importgoederen te blokkeren en douanerechten op te leggen, met als doel Transnistrië in een "getto" te veranderen, zo meldde de BBC.

De president van het land, Vadim Nikolajevitsj Krasnoselski, is de zoon van een Sovjetsoldaat en op het politieke congres in Tiraspol sprak hij van "genocide" op de Transnistrische bevolking, onder andere veroorzaakt door de economische maatregelen van Moldavië en de poging om "de taal met geweld te imponeren".

The New York Times berichtte in januari 2024 dat Moldavië nieuwe economische maatregelen invoerde, waaronder heffingen op de invoer uit Transnistrië, dat tot nu toe geen belasting hoefde te betalen. De regering van het land rechtvaardigde dit besluit als onderdeel van de inspanningen om zich voor te bereiden op toetreding tot de Europese Unie. Het land is officieel kandidaat sinds juni 2022.

Hoewel Poetin in zijn recente 'State of the nation'-toespraak geen melding maakte van het verzoek van Transnistrië, liet de Russische minister van Buitenlandse Zaken weten dat de bescherming van de afgescheiden regio tot de "prioriteiten" van Moskou behoort.

The Guardian zegt dat deze politieke gebeurtenis sinds de eenzijdige uitroeping van de onafhankelijkheid in 1990 nog maar zelden heeft plaatsgevonden. Een daarvan was in 2006, toen de regio een referendum hield om onafhankelijk te worden van Moldavië, met als doel een toekomstige inlijving bij Rusland.

Zoals de Britse krant benadrukte, stemde toen 95% van de deelnemers voor. Toch werd de uitslag van dit referendum noch door Rusland, noch door de internationale gemeenschap erkend. Hoewel het niet onafhankelijk is, heeft dit gebied met ongeveer 470.000 inwoners een eigen grondwet en een eigen munteenheid: de Transnistrische roebel.

Hun claims zijn er al een geruime tijd. Het gebied, dat grenst aan Oekraïne, begon zijn onafhankelijkheid al begin jaren 90 op te eisen, na de val van de Sovjet-Unie en de onafhankelijkheid van Moldavië. Daarop brak een oorlog uit tussen separatistische en Moldavische groepen die honderden doden eiste.

De relatie met Rusland is altijd heel nauw geweest. De meerderheid van de bevolking spreekt Russisch en televisiekanalen worden gedomineerd door pro-Russische media. Bovendien heeft dit gebied zijn eigen vlag, rood en groen, met de communistische hamer en sikkel.

De Russische militaire aanwezigheid in dit gebied is ook relevant. Sinds 1992 zijn er namelijk 1.500 Russische soldaten in het land gestationeerd voor een vredesmissie, aldus de BBC.

Transnistrië is niet het enige gebied dat een oproep aan Poetin heeft gedaan. Gagaoezië, een andere autonome regio van Moldavië sinds 1994 veroordeelde eveneens de 'druk' van de Moldavische regering en vroeg Rusland om hulp.

Internationale experts vrezen dat verzoeken om hulp uit deze gebieden Rusland zou kunnen mobiliseren om andere gebieden binnen te vallen onder het voorwendsel de lokale pro-Russische bevolking te verdedigen.

De situatie in Transnistrië lijkt in feite erg op die van de separatistische en pro-Russische provincies van Oekraïne, Donetsk en Loehansk, die na de bezetting van Donbas onder Russische controle zijn komen te staan.

Er groeit bezorgdheid binnen de Moldavische regering, die vermoedt dat er een campagne op touw is gezet om het land, waar dit jaar presidentsverkiezingen worden gehouden, te destabiliseren.

De aanvallen op sociale media tegen de zittende president, de pro-Europese Maia Sandu, kandidaat voor de verkiezingen in 2024, zijn in de afgelopen maanden toegenomen.