Risico op dementie kan afhangen van je persoonlijkheid

Een psychologische studie in de VS en Canada suggereert dat bepaalde persoonskenmerken van invloed zijn op de cognitieve achteruitgang van oudere mensen. De resultaten van het onderzoek werden gepubliceerd in het Journal of Personality and Social Psychology.

Afbeelding: Matt Bennett / Unsplash

Onder leiding van Dr. Tomiko Yoneda van de Universiteit van Victoria (Canada) verzamelden onderzoekers bijna twintig jaar lang gegevens van bijna 2.000 personen om inzicht te krijgen in een verband tussen persoonlijkheidskenmerken en het risico op het ontwikkelen van dementie.

Afbeelding: Alexei Maridashvili / Unsplash

De 1954 deelnemers hadden gemiddeld een leeftijd van 80 jaar en werden opgezocht in verzorgingshuizen, kerkgroepen en andere organisaties in de regio van Chicago. Bij geen van hen was voor het begin van de studie een diagnose van dementie gesteld.

De ploeg onder leiding van Yoneda gebruikte een model met persoonlijkheidstrekken dat bekend staat als de Big Five. De volgende vijf kenmerken vallen daaronder:

1. Neuroticisme (emotionele stabiliteit)
2. Extraversie (gericht zijn op de buitenwereld)
3. Openheid (voor nieuwe ervaringen)
4. Altruïsme (onzelfzuchtigheid)
5. Consciëntieusheid (ordelijkheid).

Afbeelding: David Matos / Unsplash

De deelnemers werden beoordeeld met de zogenaamde 'NEO Five-Factor Inventory' die de aard van hun persoonlijkheidstrekken bepaalde. Vervolgens werden ze elk jaar onderzocht op neurofysiologische en biologische variabelen, waarbij onderzoekers vooral keken naar mogelijke cognitieve stoornissen en de ernst daarvan.

Er werd ook rekening gehouden met variabelen als geslacht, opleiding, en eerdere klachten zoals hartziekten, beroertes, depressie en vaatziekten. De overgrote meerderheid van de deelnemers aan de studie was merkwaardig genoeg vrouw, en een flink deel van hen was blank en afkomstig uit de middenklasse of de hogere klasse.

Afbeelding: Philippe Leone / Unsplash

De resultaten waren vrij duidelijk: personen die een hoger niveau van consciëntieusheid vertoonden en dus zorgvuldig en ijverig waren, hadden een verminderd risico op cognitieve achteruitgang.

Afbeelding: Benyamin Bohlouli / Unsplash

Bij degenen die een hoger niveau van neuroticisme vertoonden was de kans op dementie juist groter.

Afbeelding: John Sekutowski / Unsplash

Extraversie vertoonde een complexer verband met dementie. In eerste instantie leek het erop dat extraverte mensen geen speciaal verweer hadden tegen cognitieve achteruitgang.

Afbeelding: Abi Howard / Unsplash

Wanneer er echter milde symptomen begonnen op te treden, was hun kans op herstel groter. Dit komt mogelijk doordat extraverte mensen eerder geneigd zijn om hulp te zoeken als ze denken dat er iets mis is.

Afbeelding: Vladimir Soares / Unsplash

Jammer genoeg waren deze voordelen niet meer van belang op het moment dat dementie volledig toesloeg.

De onderzoekers konden het effect van twee andere persoonlijkheidskenmerken, openheid en altruïsme, op de cognitieve achteruitgang niet meten. Desalniettemin worden deze beide vaak in verband gebracht met het op peil houden van een goede gezondheid.

Afbeelding: CDC / Unsplash

Over het algemeen lijkt het erop dat persoonlijkheidskenmerken in het beginstadium van cognitieve achteruitgang de balans naar beide kanten kunnen laten doorslaan. Ze kunnen het proces van dementie vertragen of juist versnellen.

Afbeelding: Vlad Sargu / Unsplash

De mogelijkheden zijn echter beperkt. Als dementie eenmaal intreedt, brokkelt de persoonlijkheid af en spelen persoonlijkheidskenmerken geen rol meer bij het vermijden van de achteruitgang.

Afbeelding: Steven HWG / Unsplash

Het grote leerpunt van de studie is misschien wel dat een stressvol bestaan ons op de lange duur meer schade berokkent dan we al vermoedden.

Afbeelding: Elisa Ventur / Unsplash

Meer kalmte en reflectie kan daarentegen leiden tot een langer, gezonder leven.

Afbeelding: Denys Nevozhai / Unsplash