Rikers Island: verschikkingen in een Amerikaanse gevangenis
Van buitenaf ziet het eruit als een onopvallend gebouw aan de oever van de East River, tussen Queens en de Bronx. Toch gaat er achter de muren van de Rikers Island gevangenis een lange geschiedenis van geweld, misbruik en terreur schuil. Dit is het verhaal van misschien wel de ergste gevangenis van de Verenigde Staten.
De gevangenen van Rikers hebben om te beginnen te maken met buitengewone weersomstandigheden. Het eiland in de rivier is koud en besneeuwd in de winter en snikheet in de zomer. De cellen zijn niet goed uitgerust als het om verwarming of airconditioning gaat.
Volgens krantencolumns en rapporten van humanitaire organisaties is Rikers Island een tijdbom met 6000 gevangenen die binnen zijn muren opeengepakt zitten. Uit gevangenisgegevens blijkt dat de helft van de gevangenen geestelijke gezondheidsproblemen heeft. In 2021 stierven er zo'n twaalf van hen hier achter de tralies. Minstens vijf gevangenen maakten een einde aan hun leven.
Cardioloog Michael Borecky beschreef de gevangenisomgeving als 'het Wilde Westen' in een brief aan The New York Times. Hij beweerde dat door een gevangene aangevallen worden (zoals hem was overkomen in de tijd dat hij op Rikers Island werkte) een alledaags verschijnsel was.
Tot 2018 werden minderjarigen tussen 16 en 18 jaar naar Rikers Island gestuurd en gedwongen samen te leven met gevaarlijke volwassen criminelen. Veel van deze minderjarigen zaten dagenlang in isolatie. Dat kon zowel een straf zijn als een eenvoudige manier om te voorkomen dat de minderjarige door andere gevangenen werd aangevallen. Niet zelden leidde deze opsluiting tot ernstige psychische problemen.
De 16-jarige Kalief Browder stal in 2010 een rugzak. Hij belandde op Rikers Island omdat zijn familie geen geld had om de door de rechter geëiste borgtocht van $3000 te betalen. Hij bracht drie jaar in de gevangenis door, waarvan twee in een isoleercel. In 2013 werd zijn zaak geseponeerd en werd hij vrijgelaten. Twee jaar later beroofde Kalief Browder zich van het leven. Zijn familie vertelt dat hij na zijn verblijf op Rikers Island nooit meer dezelfde was.
Kalief Browder was niet de enige controversiële dood die in verband is gebracht met de isoleercellen op Rikers Island. In 2003 werd Bradley Ballard dood aangetroffen in een isoleercel te midden van uitwerpselen en braaksel. Zijn familie vertelde The New York Times dat hij twee dagen zonder eten had gezeten, een week in de isoleercel opgesloten had gezeten en dat er geen medische hulp werd geboden. Hij leed aan mentale problemen en stierf aan de complicaties van diabetes. Browder was net 39 jaar geworden.
De eenzame opsluiting op Rikers Islands heet, in gevangenisjargon, Bing. Degenen die er zitten worden 'Bing Monsters' genoemd. Dat komt doordat veel gevangenen na opsluiting in de isoleercel met gezondheidsproblemen naar buiten komen.
Medewerkers van Rikers Island hebben sinds de jaren 80 - en bijna tot op de dag van vandaag - melding gemaakt van de vernederende behandeling van gevangenen. Al jarenlang komen er berichten naar buiten over mensen die voor een klein vergrijp (diefstal, zonder betalen met de metro reizen) in die gevangenis terechtkwamen en gedwongen werden zich samen met andere gevangenen uit te kleden, push-ups te doen en zich aan anatomische inspectie te laten onderwerpen.
In 2001 oordeelde een rechtbank dat het fouilleren van naakte gevangenen niet hoort bij mensen die voor kleine vergrijpen opgesloten zitten, omdat ze in veel gevallen binnen een paar uur weer vrijgelaten zouden moeten worden.
Een ander controversieel geval was dat van Layleen Cubilette-Polanco. Deze transgender vrouw belandde op Rikers Island omdat ze de borgsom van $500 niet kon betalen. Volgens CNN werd ze twee maanden later dood in haar cel gevonden. Deze tragedie vond plaats in 2019.
De burgemeester van New York, voormalig politieman Eric Adams, noemt de gevangenis een "nationale schande." Veel New Yorkers willen dat Rikers Island verdwijnt en in principe zou het complex tegen 2026 voorgoed zijn deuren moeten sluiten.
Nog een belangrijk detail: 90% van de gevangenisbevolking op Rikers Island is Afro-Amerikaans of Latino. Dit percentage is overigens in lijn met de rest van de Amerikaanse gevangenissen.
Rikers Island is een toonbeeld geworden van wanbeheer in gevangenissen. In de pers verschijnen ontelbare klachten van gevangenen die zeggen dat bewakers hen hebben aangevallen. Nog veel meer beweren dat bewakers de gevangenen negeren en dat elk van hen daar zo goed als hij kan probeert te overleven.
Wat het schokkendst is aan Rikers Island, is dat in deze gevangenis de meest geharde criminelen samen zitten met mensen die in afwachting zijn van hun proces. Wie door pech, al dan niet schuldig, naar Rikers Island wordt gestuurd, krijgt vaak te maken met traumatiserende omstandigheden.
Zoals elke gevangenis heeft Rikers Island ook een aantal bekende gevangenen gehad. De vroegere voorzitter van het Internationaal Monetair Fonds, Dominique Strauss-Kahn, ontdekte de andere kant van het leven in Rikers toen hij in New York gearresteerd en van aanranding beschuldigd werd.
Ook de bekende rapper Lil Wayne zat 242 dagen op Rikers Island nadat de politie hem betrapt had op het bezit van verboden middelen.
Nog verder terug in de tijd, verbleef Sid Vicious op Rikers Island. De punkbassist doorliep er een (niet effectief) afkickprogramma. Kort daarna, op 2 februari 1979, overleed Sid Vicious aan een overdosis.
Harvey Weinstein maakt ook deel uit van de 'Hall of Fame' van Rikers Island, samen met andere bekende namen als Tupac Shakur, Sonny Rollins en Mark David Chapman, de moordenaar van John Lennon.
Als Rikers Island in 2026 eindelijk zijn deuren sluit, is dat het einde van een beschamend hoofdstuk van het Amerikaanse gevangenissysteem. Het werd geopend in 1932, huisvestte 20.000 gevangenen in de ergste jaren van de misdaadgolf in New York, en is nog steeds een brandpunt van controverse en publieke verontwaardiging.