Propaganda en martelkamers: Oekraïners spreken over de Russische bezetting

Hoe zou het zijn om in je eigen woonplaats te leven terwijl die door je vijand wordt bezet? Tijdens de Russische invasie hebben veel mensen in Oekraïne dit ondervonden.

Na vele maanden van Poetins 'speciale militaire operatie' trokken de Russische troepen zich terug en werden talrijke bezette Oekraïense steden bevrijd. Op dat moment kwamen we meer te weten over wat de Oekraïense burgers onder de Russische bezetting hebben meegemaakt.

Verbivka is een plattelandsdorp in Oekraïne op ongeveer 100 km ten zuiden van Kharkiv. Het plaatsje werd op 8 september bevrijd tijdens het recente contraoffensief van Oekraïne tegen Rusland in het oosten van het land.

Journalist Ashley Westerman van NPR sprak na de bevrijding als een van de eersten met bewoners in het gebied nadat ze zes maanden door Rusland bezet waren geweest. Een achtenzestigjarige bewoner, Volodymyr Lymanskyi, vertelde Westerman "zo blij en opgelucht" te zijn.

Volodymyr voegde eraan toe dat het "ruig was, leven zonder elektriciteit, mobiele telefonie of pensioen." Medebewoner Olga Panchenko vertelde NPR dat ze blij was dat ze eindelijk haar huis kon verlaten en naar buiten kon gaan zonder angst voor de Russen.

Vlakbij in het dorp Balaklia, het eerste plaatsje dat op 8 september werd bevrijd van de Russen, zijn de gevolgen van de oorlog goed te merken door de verwoesting van de buurt.

Een vrouw waarvan het huis bij de Russische aanvallen werd verwoest vertelde aan NPR: "Ramen kunnen worden vervangen... het belangrijkste is dat we het hebben overleefd."

De lokale overheid meldde dat er vijf dode Oekraïners zijn aangetroffen sinds de bevrijding van Balaklia.

Daarnaast zei Serhiy Bolvinov, het hoofd van de politie in de regio Kharkiv, dat ze niet alleen sterfgevallen onderzoeken, maar ook de gevallen van mishandeling en marteling van Oekraïners door de Russische soldaten.

Verschillende media melden dat de Oekraïense politie martelkamers van de Russen heeft gevonden in de voorheen bezette gebieden. De ruimte op deze foto is een voorbeeld daarvan.

Bolvinov vertelde verslaggevers dat bewoners door de Russen werden vastgehouden in het politiebureau van Balaklia. Toen het gebied werd bevrijd, troffen ze 40 Oekraïners aan die zonder voedsel of water door de Russen waren opgesloten.

Westerman van NPR wist een van de gevangenen te spreken, een vijfendertigjarige man genaamd Vitaly Alferyuk. Hij vertelde dat de Russen hem opsloten omdat hij een Oekraïense soldaat was geweest. Ook zei hij dat hij "gemarteld werd met knuppels en elektrische schokken."

Ook de stad Sjevtsjenkove werd bevrijd door een verrassingstegenoffensief van het Oekraïense leger.

Volgens een artikel van The Guardian werden de Oekraïense soldaten door de inwoners van de stad begroet met omhelzingen en kussen.

Andrii Konasjavitsj, de waarnemend militair bestuurder van Sjevtsjenkove, sprak met The Guardian over het leven onder Russische heerschappij. Volgens Andrii vertelden de Russen bij de bezetting (ten onrechte) dat de stad Kharkiv was gevallen en dat ze de stad voor altijd zouden bezetten.

Andrii's ervaring onder de Russische bezetting klinkt minder intimiderend dan die van de bewoners in Balaklia. Hij vertelde The Guardian dat de Russen zich na de eerste overname relatief gedeisd hielden, met slechts een paar jonge soldaten die in de straten patrouilleerden.

De inwoners van Sjevtsjenkove kregen hulp en voorraden uit Moskou, samen met een propagandakrant.

Bovendien konden ze door de Russische telefoon- en internetblokkade alleen toegang krijgen tot het nieuwe pro-Russische radiostation Kharkiv-Z en Telegram-kanalen vol Kremlin-propagada. De Russen deden hun uiterste best om de bewoners hiermee te doordrenken.

The Guardian sprak ook met inwoner Anatoly Soekhomlin uit Sjevtsjenkove, een gepensioneerde 72-jarige machinist. Soekhomlin zei dat de Russen alle bewoners onderzochten op patriottische Oekraïense tatoeages en hun flashdrives en computers doorlichtten.

Soekhomlin voegde er ook aan toe dat ze niet aarzelden om deuren in te slaan als ze toegang tot je huis wilden en je er niet was.

Bovendien vertelde Anatoly aan The Guardian dat de FSB, het spionagebureau van Poetin, meerdere inwoners vasthield die voor ondervraging naar Koepjansk werden gebracht en waarvan nooit meer iets werd vernomen.

Afgebeeld: Oekraïense politie documenteert oorlogsmisdaden in Sjevtsjenkove.

Izjoem was de grootste gemeente die door het Oekraïense tegenoffensief werd bevrijd, met een vooroorlogse bevolking van 46.000. The Kyiv Independent sprak met inwoners van Izjoem en naburige plaatsen over hun ervaringen onder de Russische bezetting.

De Oekraïners die met The Kyiv Independent spraken, zeiden dat ze het grootste deel van de zes maanden van de Russische bezetting ondergedoken in hun huizen hebben doorgebracht.

Een oudere vrouw genaamd Ljoebov Balabolina vertelde de krant dat ze liever leefde van de groenten die ze had ingeblikt en verbouwd dan haar huis te verlaten. "Ik koos dit liever dan naar buiten gaan."

De bewoners van de plaats Volochiv Jar zeiden dat de jonge Russische troepen die de leiding hadden over hun woonplaats slecht getraind en gevaarlijk waren.

The Kyiv Independent schreef dat het bekend was dat ze particuliere eigendommen plunderden en willekeurig schoten op de huizen en auto's van de plaatselijke bevolking.

Inwoner Daria Panchenko sprak met de Oekraïense krant over haar ervaringen onder het Russische bewind: "Ze terroriseerden ons gewoon. Toen een schooldirecteur weigerde met hen samen te werken, zetten ze hem tegen een muur en schoten kogels om hem heen."

Net als in andere bezette gebieden sneden de Russen de bewoners de toegang tot telefoon- en internetsignalen af. Een inwoner van Izioe vertelde The Kyiv Independent dat de Russische radio en kranten hen niet veel informatie gaven over wat er werkelijk aan de hand was: "Bij Kharkiv-Z spraken ze onophoudelijk over hoe alles goed ging en herbouwd werd. We namen het niet lang serieus."

Gezinnen in Izioe vertelden ook tegen The Kyiv Independent dat hen een bedrag van 10.000 roebel (€ 170) was aangeboden om hun kinderen naar scholen met een Russisch leerplan te sturen. De scholen zijn echter nooit geopend.

Hoewel de Oekraïense strijdkrachten omvangrijke gebieden hebben bevrijd, is de oorlog nog niet voorbij. De bewoners van de bezette gebieden proberen langzaam enig gevoel van normaliteit terug te krijgen.

Dat zal echter pas echt bereikt worden als de oorlogsterreur volledig achter de rug is en de vrede in Oekraïne terugkeert.