Klimaatklevers: wie zijn ze en wat willen ze?

De politie treedt hard op en velen beklagen zich over vertragingen en maatschappelijke kosten. Toch lijken organisaties als Extinction Rebellion steeds meer sympathie te krijgen voor hun acties om klimaatverandering tegen te gaan. Zo ook op 11 maart 2023 op de A12 bij Den Haag, waar een steunmanifestatie de belaagde 'klimaatklevers' bijstond terwijl ze weigerden het asfalt te verlaten.

'Klimaatkleven' is meer dan alleen een weg blokkeren. Activisten hebben zich ook vastgeplakt aan objecten, zoals Jelle de Graaf aan de tafel van het praatprogramma 'Jinek,' die avond gepresenteerd door Beau van Erven Dorens.

Foto: RTL

De VVD verwerpt dit soort acties. Niet alleen maakte de politieke partij een suggestief filmpje om de activisten als een gevaar voor de samenleving af te beelden, ook zeiden vertegenwoordigers van de partij dat Extinction Rebellion zélf de kosten van de politie-inzet op de A12 op 11 maart zou moeten betalen.

Foto: VVD / Twitter

Ook in Duitsland zijn 'klimaatklevers' actief. De activisten van de groep 'Last Generation' houden zich onder andere bezig met straatblokkades, waarbij ze zichzelf met superlijm aan de straat vastplakken.

De groep demonstreert op uiteenlopende manieren voor het klimaat en wil politici overhalen hun klimaatbeleid te veranderen. Op de website van de groep valt te lezen: "De regering negeert alle waarschuwingen en maakt de klimaatcrisis alleen maar erger. Ze hebben ons meegenomen naar de rand van een afgrond."

Volgens de groep hebben ongeveer 2000 activisten meer dan 1250 straatblokkades uitgevoerd sinds de oprichting van 'Last Generation' ongeveer een jaar geleden.

Op 24 januari 2022 blokkeerde 'Last Generation' voor het eerst de op- en afritten van snelwegen rondom Berlijn. Eerder werd ook al een hongerstaking gehouden in de aanloop naar de Duitse federale verkiezingen van 2021, meldde het dagblad Luxemburger Wort.

De activisten eisten met de hongerstaking een radicale klimaatverandering. In een verklaring aan het Luxemburger Wort hebben de groepsleden aangegeven dat het steeds moeilijker wordt om een volledige rem op schadelijke klimaatgassen te zetten en de oververhitting van de aarde te voorkomen. Deze klimaatverandering zal miljoenen mensen wereldwijd fataal worden.

De actievoerders dwongen met de hongerstaking een gesprek met bondskanselier Olaf Scholz af, meldt Luxemburger Wort, maar aangezien het gesprek voor de groep onbevredigend was, begonnen ze met de wegblokkades.

Behalve wegversperringen heeft de groep ook acties uitgevoerd met aardappelpuree op foto's in musea en geprotesteerd bij stadions, oliepijpleidingen en vliegvelden.

De stunts zijn vergelijkbaar met die van Extinction Rebellion en Just Stop Oil. Beroemde kunstwerken zijn al besmeurd om aandacht te vragen voor het urgente klimaatprobleem.

Het doel heiligt de middelen, zeggen de activisten, omdat er uiteindelijk helemaal niets meer zal zijn, ook geen musea, als we niet stoppen met het vervuilen van het milieu en de ommekeer van het klimaat.

Actievoerders van de Duitse groep werden volgens het Luxemburger Wort al zo'n 1200 keer na protesten in hechtenis genomen. In januari 2023 registreerde de Berlijnse politie alleen al in de hoofdstad meer dan 250.000 manuren in verband met de protesten van de groep.

De groep 'Last Generation' is onder andere opgericht door de 20-jarige Lina Eichler en politiekstudent Henning Jeschke. Beiden zijn fulltime bezig met activisme voor de groep. Eichler stopte met de middelbare school voor de 'Last Generation' en Jeschke heeft zijn studie onderbroken, aldus het Luxemburger Wort.

De activisten kunnen rekenen op financiële steun in de vorm van donaties, die anoniem via de website of Paypal worden gedaan, aldus het Luxemburger Wort. Dit zijn voornamelijk kleine donaties. Volgens een woordvoerster krijgen 41 activisten op dit moment een vergoeding voor hun werk bij 'Last Generation.' In 2022 ontvingen ze meer dan € 900.000 aan donaties. Hun uitgaven bedroegen ruim € 530.000.

CDU-leider Alexander Dobrindt meent dat de organisatie weleens een 'Klimaat-RAF' kan zijn. Hij doelt op de Rote Armee Fraktion (RAF) uit de jaren 70 en 80, een terroristische groep die meer dan 30 moorden pleegde.

Carla Rochel, woordvoerster van de groep 'Last Generation', zegt echter dat de protesten van de groep overtrokken worden. Ook het Luxemburger Wort vindt dat de keuze van het woord 'klimaatterroristen' als misplaatste term kan bijdragen aan het criminaliseren van de protesten.

Sterker nog, Carla Rochel zegt dat niet 'Last Generation' maar de Duitse regering de wetten overtreedt. Het Duitse beleid omtrent bruinkool en transport is volgens haar in strijd met artikel 20a van de Duitse grondwet. Dit artikel bepaalt dat de staat ook moet handelen "vanuit een verantwoordelijkheid voor toekomstige generaties, de natuurlijke grondslagen van het leven en de dieren."

Volgens de activisten van de 'Last Generation' is vreedzaam protest belangrijk. Ze krijgen zelf wel eens te maken met geweld: oprichtster Lina Eichler werd tijdens een protest door een passant in het gezicht geslagen. De activisten vermijden echter een tegenreactie, en daarop wordt ook getraind.

De groep beschouwt zijn eigen activiteiten als een daad van burgerlijk verzet in de traditie van de burgerrechtenbeweging in de VS in de jaren 60. De oprichters zeggen in Luxemburger Wort: "Geweldloze provocatie in de zin van opschudding en verbolgenheid - ja... We moeten dwarsliggen, want alleen zo wordt er in de maatschappij over gesproken."

De protesten kunnen echter ernstig worden wanneer ambulances of brandweerwagens niet op hun plek kunnen komen door verkeersopstoppingen als gevolg van de wegblokkades. Bovendien kunnen deze files veel ongemak veroorzaken voor forenzen.

Hoewel deskundigen, artiesten en kerken de 'Last Generation'-beweging steunen, heeft opinieonderzoeksbureau Civey bij de Duitse bevolking gepeild dat 86% van de mensen het niet met de groep eens is. Ze vinden dat de acties het doel van klimaatbescherming mogelijk schaden.