Hoe zou de wereld eruit zien na een nucleaire ramp?

Een grootschalige kernoorlog zou, volgens alle wetenschappelijke projecties, een planetaire ramp van de hoogste orde zijn. Zou het menselijk ras het overleven? Hoe zou de wereld eruit zien na een nucleair armageddon?

Diegenen die het meest optimistisch zijn, willen graag geloven in de overlevingskansen van het menselijk ras. Maar de waarheid is dat atoomexplosies, naast miljoenen directe doden, diepgaande veranderingen zouden veroorzaken die het leven op aarde zeer zouden bemoeilijken.

Een van de fenomenen die vaak als tragisch neveneffect van een atoomramp worden genoemd is de zogenaamde 'nucleaire winter'. Maar wat is dat eigenlijk?

Wetenschappers voorspellen al sinds de Koude Oorlog dat een keten van kernexplosies zoveel rook en deeltjes zou veroorzaken dat de zon maandenlang bedekt zou zijn en de temperaturen zouden dalen.

Foto: Tim Mossholder / Unsplash

Volgens Nature wijzen sommige onderzoeken zelfs op de mogelijkheid dat de temperatuur van de planeet zelfs met 10 °C zou kunnen dalen, wat hele oogsten zou ruïneren en tot ongekende hongersnoden zou leiden.

Het Goddard Institute for Space Studies van de NASA heeft een onderzoek gedaan waarin geschat wordt dat na een nucleaire keten van explosies wereldwijd de oogst van maïs met 13% zou dalen, die van tarwe met 11% en die van sojabonen met 17%.

De voornaamste producenten, zoals de Verenigde Staten en Oekraïne, zouden uiteraard zwaar worden getroffen. In drie jaar zouden volgens de NASA-studie de graanvoorraden zijn geslonken. De invoer ervan zou heel moeilijk worden. De honger zou de planeet treffen.

Recent onderzoek stelt de mogelijkheid van een langdurige 'nucleaire winter' naar beneden bij en stelt dat het effect iets milder zou kunnen zijn. Maar er is wetenschappelijke consensus dat een nucleaire ramp het klimaat en de natuur van de planeet zou aantasten.

Foto: Denny Müller / Unsplash

Volgens een rapport van oceanograaf Nicole Lovendusk in het blad 'Nature' zou wereldwijde afkoeling, veroorzaakt door een nucleaire winter of een abrupte temperatuurdaling, het vermogen dat de zeeën hebben om koolstof (CO₂) te absorberen, kunnen verminderen.

Op grond van de conclusies van Nicole Lovendusk kan worden gesteld dat de pH van de oceanen in enkele jaren zou dalen, net als het aragonietniveau. In de praktijk vertaalt zich dat in een afname van het onderwaterleven.

Sommigen geloven zelfs dat de donkere luchten van de nucleaire winter en de afkoeling de passaatwinden van richting zouden doen veranderen. Joshua Coupe verklaarde dit tijdens een conventie van de American Geophysical Union, en voegde eraan toe dat een dergelijke verandering van de passaatwinden zou leiden tot droogte en stortregens.

Afgezien van deze klimatologische globale gevolgen is er een meer voor de hand liggende ramp: grote wereldsteden die in puin worden gelegd, verloren mensenlevens, radioactieve ziekten, een vernietigde infrastructuur, waardoor we bijna terugvallen naar de pre-industriële tijd.

De mensen in de getroffen gebieden zouden in beginsel ongeveer vijf dagen na een kernexplosie hun schuilplaatsen kunnen verlaten. Het is echter moeilijker te berekenen hoe lang de radioactiviteit op de grond blijft. Dit hangt af van het weer, de wind, enz. Het beste is om de verwoeste gebieden te verlaten.

Naast de directe slachtoffers van de explosies zou er een onnoemelijk aantal door radioactiviteit veroorzaakte ziekten zijn. De zorgstelsels en ziekenhuizen die bij zo'n catastrofe beschadigd zouden raken, zouden moeite hebben zo'n golf van patiënten op te vangen.

Je hoeft maar op Wikipedia te kijken ('Effects of nuclear explosions') voor het volgende kenmerk van een post-nucleaire wereld: het zogenaamde EMP-effect (ook wel bekend als NEMP of nucleaire elektromagnetische puls) zou een overgrote meerderheid van elektronische apparaten onbruikbaar maken.

Totdat deze 'technologische stilte' kan worden opgelost, zouden de door de kernexplosie verwoeste gebieden (en ver daarbuiten) in zekere zin terugkeren naar het stenen tijdperk.

Sinds de Koude Oorlog is postapocalyptische cinema een genre met een overvloed aan titels. Het verbeeldt meestal een deprimerende horizon van geweld om te overleven, waar het recht van de sterkste heerst. Op de afbeelding is 'Mad Max’ te zien (dat fantaseert over een apocalyps als gevolg van olietekorten).

De toekomst ligt echter nooit vast en niet altijd komen de slechtste voorspellingen uit. Dankzij vaccins hebben we een grote pandemie overleefd en we kunnen een atoomoorlog nog altijd voorkomen. En zelfs als een dergelijke catastrofe zich zou voordoen, heeft de mens een bijna onbegrensd aanpassingsvermogen. Laten we hopen dat we het niet op de proef hoeven te stellen.

Foto: Ivana Cajina / Unsplash