Hoe groot is de schokgolf van een kernbom?

In de laatste maanden, wegens de oorlog in Oekraïne en de internationale spanningen, wordt er regelmatig gesproken over de mogelijkheid van een kernaanval. Maar hoe pakt dat eigenlijk uit in de realiteit? Wat is de reikwijdte van een atoombom, en hoe kunnen we eraan ontsnappen?

Het is onwaarschijnlijk dat we tijd zullen hebben om te vluchten, maar hoe dan ook: het bereik van de schokgolf van een kernbom is aanzienlijk. De "ontploffingsstraal" zou zo'n tientallen tot honderden kilometers bedragen.

In een video van AsapSCIENCE, een wetenschapskanaal op YouTube, worden de verschillende gevolgen van een atoomexplosie gedetailleerd weergegeven aan de hand van een model van een bom van één megaton. Dat is krachtiger dan die van Hiroshima maar minder krachtig dan veel van de huidige bommen.

Hoe zwaar zou de bom ons treffen, afhankelijk van hoe ver we ons van het epicentrum van de explosie bevinden?

Als hij overdag valt, dan zou de straling van een kernbom van één megaton volgens de analyse van AsapSCIENCE een tijdelijke blindheid veroorzaken tot 21 kilometer afstand. Als hij 's nachts valt, kan hij voor iedereen binnen een straal van 81 kilometer tijdelijke blindheid veroorzaken.

Wie zich op minder dan 10 kilometer bevindt van het epicentrum van een kernexplosie van één megaton zou zware derdegraadsbrandwonden oplopen. Tussen de 10 en de 11 kilometer zou je tweedegraadsbrandwonden oplopen. En vanaf 11 kilometer zijn eerstegraadswonden mogelijk.

De brandwonden die een bom veroorzaakt, hangen af van de kleren die we dragen. Het is beter om witte kleding te dragen (dient als "schild") dan zwarte kleding (absorbeert energie en verergert brandwonden).

Maar een atoombom creëert ook een omgevingsdruk die objecten vernietigt. Binnen de 6 kilometer van het epicentrum is deze kracht in staat om hele gebouwen als kaartenhuizen neer te halen. In Hiroshima werd deze verwoestende kracht al duidelijk.

Dan is er ook nog de radioactieve neerslag die zou volgen op de explosie en kankerverwekkende ziektes zou verspreiden tot 160 kilometer in de omgeving.

Foto: Devon Janse van Rensburg / Unsplash

Tenzij we beschermd zouden zijn in een bunker of in een andere zeer stevige ruimte, of extreem veel geluk hadden, zou de kans op overleven op ground zero van een kernontploffing van één megaton (binnen een straal van 10 kilometer), erg klein zijn.

Bovenstaande berekeningen zijn natuurlijk gemaakt op basis van een bom van één megaton, maar Rusland testte al in 1963 de zogenaamde Tsar Bomba in de Noordelijke IJszee. Dat was een bom van 50 megaton. Op de foto zie je een replica ervan.

Foto: Croquant met wijzigingen door Hex / Wikimedia

Het is ook mogelijk dat zogenaamde "tactische kernwapens" worden gebruikt, met een klein bereik en minder kracht. In Oekraïne heerst daarover aanhoudende angst. Rusland bezit tal van dergelijke wapens en volgens CNN bedraagt hun kracht tussen de 15 en de 20 kiloton. Hoe kun je daaraan ontsnappen?

Volgens een artikel in The Conversation van de professoren Robert K Niven, Chi-Rey Lee, Damith Mohotti en Pablo Hazell, ingenieurs aan de Universiteit van New South Wales (Australië), zou een bom van 15 megaton een vuurbal van 100 meter veroorzaken. Binnen een dergelijk bereik is overleven bijna onmogelijk.

De verwoesting door de druk en de wind na een atoomexplosie wordt door de professoren van de Universiteit van New South Wales geschat op een straal van wel 1,6 kilometer.

De schatting van de studie gepubliceerd in The Conversation is dat je op één kilometer van het epicentrum drie seconden hebt om de schokgolf te ontvluchten. Op vijf kilometer van het epicentrum heb je ongeveer 15 seconden of iets minder om te vluchten.

Foto: Tina Rataj-Berard / Unsplash

Een van deze tactische kernwapens zou radioactieve neerslag kunnen veroorzaken in een straal van 25 kilometer.

Foto: Pan Xiaozhen / Unsplash

Maar of het nu gaat om een grote of een kleine bom, feit is dat zelfs als je overleeft meteen na de explosie het niet uitgesloten is dat de straling ons lichaam is binnengedrongen en een of andere vorm van kanker veroorzaakt.

Foto: Dan Meyers / Unsplash

De bevolking tijdens de Koude Oorlog wist het maar al te goed: alleen een goede anti-nucleaire bunker kan ons redden van de gevolgen van een bom. Met als voorwaarde dat je op tijd gewaarschuwd wordt.

Hoe dan ook, het is zeker dat het gebruik van kernwapens een catastrofale kettingreactie in gang zou zetten. Deze zou kunnen leiden tot de vrijwel totale vernietiging van de mens.

Foto: Luke Jernejcic / Unsplash