Het vernietigende effect van Covid op de hersenen

Covid-19 is een micro-organisme dat bij elke infectie ernstige problemen kan veroorzaken. Het tast niet alleen de longen maar ook de hersenen aan.

Afbeelding: Milad Fakurian / Unsplash

Voor de wetenschap is dit een belangrijke ontdekking en een zorgwekkend aspect van de ziekte. Een onderzoek dat gepubliceerd is in Nature toont de ernstige gevolgen aan die Covid (blijvend) kan veroorzaken in de hersenen.

Er waren al aanwijzingen dat het coronavirus de hersenen aantast. Een belangrijke indicatie was het feit dat mensen hun reukvermogen kwijtraakten. Daarnaast hebben we gevallen van long-Covid met klachten van vermoeidheid, geestelijke wazigheid en andere neurologische klachten. Een team van de Universiteit van Oxford heeft dit vermoeden bevestigd.

De studie is eigenlijk (methodologisch) vrij eenvoudig: een groep van 800 mensen werd geselecteerd en onderging een MRI-scan om een nauwkeurig beeld te krijgen van de toestand van de hersenen voor en na het oplopen van covid. En, ja, er waren aanzienlijke veranderingen in de hersenen.

Een van de belangrijkste titels van de Nature-publicatie van het Oxford-team dat achter deze studie zit, is stellig: "SARS-CoV-2 wordt in verband gebracht met veranderingen in de hersenstructuur".

Afbeelding: Milad Fakurian / Unsplash

Wat men kon waarnemen is een duidelijk verlies van grijze stof in de hersenen na covid.

Volgens de in Nature gepubliceerde studie zijn de hersengebieden die het meest getroffen zijn wat het verlies van grijze stof betreft, de gebieden die geassocieerd worden met de reukzin (orbitofrontale cortex, gyrus parahippocampalis). Maar de gevolgen van deze vermindering van de grijze stof gaan verder dan het reukvermogen.

De onderzoekers vonden ook een vermindering van het hersenvolume in gebieden die geen verband houden met het reukvermogen, zoals de temporale kwab, de gyrus supramarginalis en het cerebellum. Zij ontdekten ook gevolgen in de cognitieve capaciteit van de personen die het onderzoek ondergingen.

De onderzoeksgroep werd onderworpen aan een reeks tests die gewoonlijk worden afgenomen bij mensen met neurodegeneratieve ziekten, en volgens de studie bleek "een afname van geestelijke vermogens om complexe taken uit te voeren".

Afbeelding: NeONBRAND / Unsplash

Een ander stuk onderzoek suggereert dat de schade aan de grijze stof groter is naarmate de met covid besmette persoon ouder is.

Afbeelding: Matt Bennett / Unsplash

Uit de studie blijkt dat de geobserveerde personen gemiddeld 0,3% van het hersenvolume verloren en dat in sommige gevallen de grijze stof met 2% was verminderd.

Vervolgonderzoeken moeten uitwijzen of de schade aan de hersenen blijvend is, of dat ons lichaam in staat is de schade mettertijd te herstellen.

Dit onderzoek verklaart evenmin of de aangerichte schade groter is wanneer de covid ernstiger was. Dat is niet duidelijk. Misschien veroorzaakt een milde covid soortgelijke effecten als een zwaardere covid.

De studie, gepubliceerd in Nature, wijst op de mogelijkheid dat deze door het coronavirus veroorzaakte vernietiging veroorzaakt wordt door "degeneratieve verspreiding van de ziekte van de reukwegen, neuro-inflammatoire gebeurtenissen of verlies van zintuiglijke informatie door anosmie."

Afbeelding: Bret Kavanaugh / Unsplash

Een vereenvoudigde verklaring waarom covid de grijze massa kan aantasten, is dat wanneer het reukvermogen wordt uitgeschakeld, een deel van de hersenen ophoudt met werken, en zelfs als het reukvermogen daarna weer wordt geactiveerd, er al hersenatrofie is opgetreden en deze blijft voortduren.

Afbeelding: Josh Riemer / Unsplash

Deze studie zou de stelling ondersteunen dat long-COVID met neurologische verschijnselen veroorzaakt wordt door gevolgen van de infectie die achterblijven in de hersenen.

Voorafgaand aan dit onderzoek was er al 'infiltratie' van het coronavirus in de hersenen ontdekt door analyse van hersenweefsel van mensen die overleden waren als gevolg van covid. Dit is ongewoon voor respiratoire virussen. Net zo ongewoon als het vinden van zo'n spoor van het coronavirus in organen als het hart of de nieren, wat eveneens is gebeurd.

Het gevaar van het coronavirus ligt, zoals uit deze en andere studies blijkt, in zijn vermogen om ons lichaam binnen te dringen en zich daar te verspreiden. Het zit ook in de manier waarop het soms de ernst van de infectie verhult: denk maar aan de zogenaamde 'stille longontsteking', die zich pas vertoont als de longen zwaar beschadigd zijn.

Onderzoeken zoals dat van Oxford moeten ons herinneren aan het gevaar van coronavirussen. Vaccinatie en specifieke behandeling hebben de pandemie beteugeld, maar we moeten waakzaam blijven. Covid kan gevolgen hebben voor de gezondheid, waarvan we de omvang nog niet kennen.

Afbeelding: Adam Nieścioruk / Unsplash