Hartverscheurende verhalen van soldaten in de Russisch-Oekraïense oorlog

Oekraïense soldaten die in de frontlinie vechten, weten dat de Russische artillerie hen wil doden. Een 29-jarige strijder die zichzelf identificeerde als Vlad vertelde The Washington Post: "Het is een artilleriebombardement. Alle gewonden komen door granaatscherven. De meeste mannen in de loopgraven hebben de vijand nog niet eens in levenden lijve gezien.”

Beide kampen bombarderen elkaar hevig, maar er is nauwelijks kruisvuur tussen de strijdkrachten. De vijand is een onzichtbare geest. Maar de gruwel van de dagelijkse oorlog zit in de details van de verhalen van degenen die aan de frontlinie staan.

De gedwongen dienstplicht in Oekraïne zorgde ervoor dat zeer jonge mensen naar de oorlog werden gestuurd. BBC-journalist Jeremy Bowen interviewde de 19-jarige Maxsym Lutsyk, een Oekraïense student die een soldaat is geworden. Hij beschreef de oorlogssituatie als een “hel” en zei dat je veel dood om je heen ziet.

Ook het verhaal van Maxsym Lutsyk schetst een beeld van een artillerieregen op soldaten die er weinig tegen kunnen beginnen: “Het was een hel. Er waren geen goede verdedigingsposities. We zaten in loopgraven, soms in schuilkelders uit de Sovjettijd en in een brandweerkazerne.” Hun doel was overleven tot het bevel kwam om zich terug te trekken.

Wat Maxsym Lutsyk de BCC vertelde, kan worden samengevat in de volgende hartverscheurende quote: “Vrienden sterven in je armen.”

Mensen rouwen evenveel om hun geliefden, of ze nu Russisch of Oekraïens zijn. De Duitse televisiezender Deutsche Welle interviewde de moeder van een 26-jarige Russische soldaat die was omgekomen in het begin van de oorlog. Ze omschreef wat haar zoon dicht bij Kiev had meegemaakt als een “bloedbad”.

In de begindagen van de oorlog wilde Rusland de Oekraïense hoofdstad Kiev veroveren, hoewel dit idee volgens veel analisten militair gezien absurd was. Toch ging de strijd in de buurt van de hoofdstad door, en het was in een van die gevechten dat de Russische soldaat wiens moeder werd geïnterviewd door Deutsche Welle, om het leven kwam.

“Onze mannen waren omsingeld en niemand kwam ze te hulp. Ze werden een hele dag beschoten en gebombardeerd. Bedenk eens: het vliegveld is eigenlijk een open veld.” Dit waren de woorden van de moeder van de Russische soldaat die vocht in wat Poetin een “speciale militaire operatie” noemt.

Het Russische leger heeft laten zien dat het bereid is onophoudelijk te bombarderen tot een stad tot puin is gereduceerd als dat nodig is, zoals het geval was met Marioepol. Oleg Supereka, die op 53-jarige leeftijd werd gerekruteerd, bevond zich in Charkov in een administratief gebouw dat werd gebombardeerd. Hij vertelde zijn verhaal aan de Los Angeles Times.

“Er was zoveel glas, zoveel rook en stof dat je niet kon zien (...) Zoveel bloed, op de grond, op de muur, op de gezichten van de slachtoffers”, herinnerde Oleg Supereka zich.

Het zijn bovendien niet alleen soldaten die verschrikkelijke verhalen te vertellen hebben. Ook burgers: bejaarden, moeders, kinderen, allen zijn ze getuigen van de verschrikkingen van de oorlog. “Ik zag hoe een Russische soldaat mijn vader doodschoot”, vertelde de 14-jarige Yuriy aan de BBC. De tiener uit Boetsja was samen met zijn vader aan het fietsen toen ze onder vuur werden genomen door Russische soldaten.

En natuurlijk is er ook plaats voor epische heldenverhalen die als propaganda dienen. Denk maar aan de vermeende reactie van de dertig kustwachters die het Slangeneiland (afbeelding) verdedigden toen de Russen hen tot overgave dwongen: “Opzouten!” (volgens The Guardian). De kustwachters werden gevangen genomen, maar hun eer was wel intact: ze hadden zich niet overgegeven.

Het vermogen van het Oekraïense leger om weerstand te bieden, ondermijnt het moreel van de Russische troepen. Eén Oekraïense soldaat vatte het samen voor CNN, nadat hij de geschrokken reactie van de Russen had gezien toen een van hun helikopters werd neergeschoten: “Ze zijn bang van ons.”

In sommige bezette gebieden van Oekraïne krijgen de Russische indringers te maken met guerrillatactieken en verzetsgroepen, zoals we er eerder al zagen in Irak of Afghanistan, aldus verschillende kranten.

Dit nieuwe scenario van aanvallen van opstandelingen zou extra schade toebrengen aan de Russische strijdkrachten.

Hoe dan ook, de verhalen van de soldaten zijn slechts een vage afspiegeling van de aanhoudende catastrofe. De zogenaamde 'mist van de oorlog' heerst nog steeds, wat een klassieke manier is om de onzekerheid van de oorlog te omschrijven of het onvermogen om het volledige beeld te zien van de overwinning, de nederlaag of, gewoon, de ravage.