Geert Wilders en de rommelige formatie laten Nederland niet koud
Toen Geert Wilders in april 2024 naar de extreem-conservatieve CPAC-conferentie in Hongarije vertrok, vreesden sommige politieke experts dat hij dingen zou zeggen die de kwetsbare formatie zouden doen ontploffen.
Zijn coalitiepartners waren echter opvallend mild over zijn opmerkingen dat immigranten in Europa criminaliteit met zich mee zouden brengen en dat de Nederlandse media maar "naar huis" moesten gaan als ze het niet met hem eens waren. Veel Nederlandse media waren er overigens niet op het congres, want ze waren buiten de deur gehouden door de organisatie omdat ze "te woke" zouden zijn.
Ondertussen blijven VVD, NSC en BBB proberen om met de PVV een kabinet te vormen. Formatiepogingen zijn met name vastgelopen op Wilders' extreme migratie- en Oekraïne-standpunten, en de PVV-leider liep eerder in april zelfs even theatraal weg van de tafel.
Het grote probleem van deze formatie is dat bepaalde standpunten van de partij van Wilders in strijd zijn met de grondwet. Terwijl de media en de formerende partijen er nogal laconiek over lijken te doen, is Nederland wel degelijk opgeschud door de grote populariteit van de PVV. Wat denken Nederlanders? De antwoorden staan in de volgende dia's.
Nederland reageerde verdeeld op de verrassend grote verkiezingsoverwinning van de PVV in 2023. In gebieden waar Geert Wilders bovengemiddeld scoorde, uitten veel kiezers hun blijdschap en hoopten ze dat hij zijn beloftes waar zou gaan maken, aldus berichtgeving van de NOS en regionale omroepen.
In het Zuid-Hollandse Westland, waar de PVV 33 procent van de stemmen behaalde, benadrukten verschillende mensen de behoefte aan verandering.
Verschillende mensen gaven aan dat Nederland zich moet gaan concentreren op het welzijn van zijn eigen inwoners en minder moet focussen op het ondersteunen van buitenlandse individuen. De vraag is echter wie zij als 'eigen inwoners' beschouwen: Zijn dat mensen van alle kleuren en religies die Nederland bevolken, of denken ze eerder aan de blanke Nederlander?
In het Twentse Ootmarsum, waar de NSC van Pieter Omtzigt de grootste partij werd, maar de PVV op ruime afstand volgde, zijn veel mensen niet afkerig van een kabinet met Wilders. Hoewel sommigen zijn uitspraken kritisch benaderen, zijn ze niet per se tegen samenwerking met de PVV.
Ook in Volendam, waar de PVV 43 procent van de stemmen behaalde, waren veel inwoners verheugd over de overwinning van Wilders. Ze zien het als een verfrissende verandering en hopen dat hij zich zal inzetten voor de belangen van Nederlanders. Daarmee bedoelen ze waarschijnlijk witte Nederlanders, aangezien de gemeente Edam-Volendam voor 90% uit autochtone Nederlanders bestaat en de helft van de allochtonen (5%) Westers is.
Elders in het land uitten mensen bezorgdheid over de formatie met de PVV. Verschillende organisaties en individuen wijzen op de harde anti-islamhouding van Wilders en maken zich zorgen over de gevolgen voor minderheidsgroepen in Nederland.
Zelfs in traditionele PVV-bolwerken, zoals Ootmarsum dat de NOS bezocht, zijn er mensen die zich zorgen maken over de toekomst. Sommigen ervaren diepe schaamte en benadrukken dat een samenleving waarin mensen van verschillende achtergronden samenleven, essentieel is en niet mag worden ondermijnd.
Veel van Wilders' voorstellen zijn in strijd met het geldende recht. Vele media hebben dat al onderzocht en uitgelegd, inclusief De Correspondent. Hoewel wetten kunnen worden gewijzigd, vereisen internationale verdragen instemming van de deelnemende landen en dat is een langdurig proces. Hetzelfde geldt voor wijzigingen in de Grondwet.
Volgens hoogleraar staatsrecht Wim Voermans zijn enkele programmapunten van de PVV niet in lijn met de Grondwet. Als je over zou gaan tot een wijziging van de Grondwet om Wilders' plannen uit te voeren, dan zou je zo veel moeten veranderen dat het karakter en de essentie van de Grondwet aangetast zouden worden.
Als Wilders de Grondwet wil wijzigen om bijvoorbeeld een verbod op islamitische scholen, de Koran en moskeeën mogelijk te maken, zou dit volgens Voermans direct in strijd zijn met belangrijke artikelen, zoals artikel 6 en artikel 23.
Een ander punt uit het PVV-programma, namelijk het preventief opsluiten van jihad-sympathisanten via administratieve detentie, wordt door Voermans ook als strijdig met de Grondwet beschouwd.
Hoogleraar staatsrecht Ingrid Leijten benadrukt dat het niet alleen gaat om de voorstellen die in strijd zijn met de rechtsstaat, maar ook om de houding van de PVV ten opzichte van de Nederlandse spelregels. Ze wijst bijvoorbeeld op uitspraken van Wilders die de rechterlijke macht in diskrediet brengen, terwijl in een democratie de rechterlijke macht onafhankelijk van de wetgevende macht moet zijn.
Ook wordt er vaak gewezen op de constructie van Wilders' partij. Het is problematisch genoeg om dat hier nog een keer te herhalen. Wilders is het enige lid in zijn partij. Niemand mag meebeslissen over de richting, voorstellen en acties van de partij. Dat is geen democratische organisatie, in tegenstelling tot alle andere in de Eerste en Tweede Kamer.