De Duitse ondergrondse vulkaan die kan uitbarsten en de Benelux bedreigt

Duitsland kijkt bezorgd naar de Eifel, een vulkanisch gebied tussen Duitsland, België en Nederland, dat bovenop een gigantische vulkaan ligt die 11.000 jaar geleden voor het laatst is uitgebarsten. Daar kan elk moment verandering in komen, want sommige experts wijzen erop dat het gebied tekenen van activiteit begint te vertonen die scherp in de gaten moeten worden gehouden.

De vulkaanregio Eifel bevindt zich bovenop een gigantische vulkaan die onder de Laacher See is gelegen. Een schijnbaar rustig en idyllisch gebied, maar in feite een echt kruitvat, omdat het water van het meer zich heeft opgehoopt over wat ook wel de caldera van de vulkaan wordt genoemd.

"Op een gegeven moment zal er zeker weer een uitbarsting zijn", stelde Ulrich Schreiber, hoogleraar geologie in Bonn, in 2017. Maar volgens de expert is het zeer onwaarschijnlijk dat dit morgen zal gebeuren.

Het is zeker niet de enige vulkaan in Duitsland. Het hele gebied van de Eifel bestaat eigenlijk uit vulkanen – maar liefst bijna 300! "Veel bergen hier zijn eigenlijk sintelkegels", legt Sabine Kummer, geoloog van het Naturpark Vulkaneifel, uit aan de Duitse zender SWR. "En veel valleien zijn droge zeeën".

De laatste uitbarsting van het vulkanische systeem in de Eifel vond duizenden jaren geleden plaats. Aswolken en regenwolken, pyroclastische stormen en een laag vulkanisch gesteente van wel 60 meter dik waren de vernietigende gevolgen die het gebied troffen.

Momenteel is het duidelijk dat er iets gaande is onder de Laacher See die zich vormde in de caldera van de vulkaan. Onder leiding van het Duitse onderzoekscentrum voor geowetenschappen GFZ zijn deze processen nauwkeurig bestudeerd met behulp van een grootschalige meetcampagne die in september 2022 van start ging.

De meetcampagne om de activiteit onder en rond de Laacher See nauwkeuriger te bepalen heet 'Large-N'. Zo'n dertig wetenschappers waren betrokken bij de installatie van in totaal 350 geofoons, een soort seismometers. Deze werden verdeeld over een straal van ongeveer tien kilometer rond de Laacher See, aldus National Geographic.

Zelfs zonder de apparaten kun je zien dat er iets gebeurt in het meer. Op de oostelijke oever van het Laacher See zijn kleine CO₂-belletjes, zogenaamde stinkdieren, te zien. "De CO₂-belletjes vertellen ons dat er op dit moment magmatische processen plaatsvinden, vooral in de bovenste mantel. Er is aangetoond dat de gassen die hier vrijkomen van grote diepte komen en van magmatische oorsprong zijn," vertelde projectleider Torsten Dahm aan National Geographic.

Een explosieve uitbarsting vanuit een zogenaamde caldera van de vulkaan, zoals die bij de Laacher See, zou een grote vernietigende kracht hebben. "Er zou zich dan een vuurkolom en een aswolk vormen die tot kilometers hoog in de lucht zou reiken", vertelde Dahm aan SWR.

Natuurkrachten zoals een vulkaanuitbarsting kunnen alleen worden voorspeld, maar niet voorkomen. We kunnen dus alleen maar de wetenschappelijke metingen blijven observeren en hopen dat het nog lang duurt voordat Duitse vulkanen uitbarsten.