Biden wist van Russische invasieplannen in Oekraïne maar Europa geloofde hem niet

Een exclusief artikel van The Washington Post onthult dat Joe Biden en hoge Amerikaanse regeringsfunctionarissen al in de herfst van 2021 op de hoogte waren van Poetins plannen voor een grootschalige invasie van Oekraïne.

Het artikel beschrijft de problematische positie waarin het Witte Huis zich bevond in de maanden voor de Russische invasie.

Het voornaamste dilemma was, in hoeverre de Amerikaanse regering op dat moment Oekraïne kon helpen zonder een enkel schot af te vuren. The Washington Post beschrijft dit balanceren door Biden en zijn team als een kunst.

Na de mislukkingen in Irak en Afghanistan, waar troepen zich zojuist (in de zomer van 2021) hadden teruggetrokken, bevond de VS zich niet bepaald in een positie om de verdeelde NAVO te vertellen wat ze moesten doen in antwoord op Moskou.

De grootste vraag was hoe Oekraïne te helpen. Te weinig hulp zou zich vertalen in een spoedige Russische overwinning, maar te veel zou een rechtstreeks conflict tussen de NAVO en het Kremlin hebben veroorzaakt.

Volgens The Washington Post was al bekend dat Russische troepen en tanks vanuit het noorden zouden proberen Kyiv te omsingelen. Met die lus rond de Oekraïense hoofdstad verwachtte het Kremlin dat Kyiv binnen een week zou vallen.

Het was de bedoeling dat de Spetznaz, de Russische speciale strijdkrachten, de Oekraïense president Volodymyr Zelensky zouden opsporen en indien nodig doden. Vervolgens zou een Kremlin-gezinde regering geïnstalleerd worden.

Naar verwachting zouden ondertussen de Russische troepen uit het oosten de macht overnemen in het centrale deel van Oekraïne. De in de Krim opgestelde troepen zouden dan tenslotte de zuidoostelijke kust in handen krijgen. De overwinning op heel Oekraïne werd binnen enkele weken verwacht.

Het uiteindelijke plan was, volgens The Washington Post, om in het westen, tussen Belarus en Moldavië, een verkleinde Oekraïense staat achter te laten. In dat stukje land konden dan volgens de Russen de 'onverwoestbare neonazistische Russofoben' gaan wonen.

Het Witte Huis was in eerste instantie sceptisch over een eventuele invasie van Rusland in Oekraïne. Het is een land ter grootte van Texas met meer dan 45 miljoen inwoners die ongetwijfeld enige weerstand zou bieden. De Amerikanen vonden het een slecht doordacht plan.

Afbeelding: Nico Smit / Unsplash

CIA-directeur William Burns, die eerder als ambassadeur van de VS in Rusland had gediend en directe contacten met Poetin had, bevestigde echter dat de informatie echt was en dat de Russische leider geobsedeerd was door Oekraïne.

In juli 2021 publiceerde Poetin een essay waarin hij de historische eenheid van Russen en Oekraïners als 'eenzelfde volk' verdedigde. Hij beweerde dat de 'familie' verdeeld werd door een samenzwering van het Westen.

The Washington Post wijst er ook op dat Poetin, die bijna 70 is, een grote erfenis wilde nalaten. Hij wilde de macht van Rusland in Europa nogmaals bekrachtigen zoals grote Russische leiders in het verleden dat ook hadden gedaan.

Toen het Amerikaanse leger zich terugtrok uit Afghanistan in de zomer van 2021, was dat volgens Poetin het uitgelezen moment om iets te proberen. Hij geloofde dat, na Afghanistan, de betrokkenheid van de VS bij een nieuw militair conflict op weinig bijval zou kunnen rekenen.

Bovendien was Europa bezig met zijn eigen problemen: Angela Merkel stapte uit de Duitse politiek, Macron werd door opkomend extreemrechts uitgedaagd in de verkiezingen en Groot-Brittannië likte nog steeds zijn wonden na Brexit.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over de wereldwijde coronapandemie, die het leven over de hele wereld ontregelde.

Poetin voorzag dat hij dankzij de Russische levering van gas en olie de perfecte troefkaart in handen had. Als hij Oekraïne binnen zou vallen, zouden Europese landen verontwaardigd zijn maar weinig kunnen doen. Wellicht zouden er sancties zijn, dacht hij, maar deze zou de Russische economie kunnen doorstaan. Een directe militaire reactie tegen de gasleverancier van Europa zou echter gering zijn.

Het Witte Huis van Biden besprak zijn zorgen over een mogelijke invasie met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky.

De Oekraïense regering was tot enkele dagen voor het begin van de oorlog sceptisch over de ware omvang van de Russische aanval. Dat kwam onder andere omdat de Amerikaanse regering niet alle details had gegeven. Ook was er in beide landen de vrees voor een economische panieksituatie als de dreigende oorlog bekend zou worden.

"Ik kon me niet voorstellen dat we met een oorlog van zo'n omvang te maken zouden krijgen," verklaarde de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Koeleba tegenover The Washington Post.

Naar verluidt waren Franse en Duitse functionarissen tijdens een NAVO-conferentie in november verbaasd over het Amerikaanse idee dat Poetin zou proberen een groot land binnen te vallen en bezetten. Als zelfs de Oekraïense regering er niet veel van verwachtte, waarom zouden zij dat dan doen?

Frankrijk en Duitsland herinnerden zich de missers van de VS met betrekking tot de inlichtingen over Irak en Afghanistan. De VS beweerde in 2003 bij hoog en laag dat er in Irak massavernietigingswapens waren, en die bleken er niet te zijn. Ook werden er veel inschattingsfouten gemaakt in de strijd tegen de Taliban in Afghanistan.

Volgens The Washington Post stonden alleen het VK en de Baltische naties volledig achter de gedeelde informatie. Toen de aanval uiteindelijk begon in de laatste week van februari 2022, bleek dat de Amerikanen het toch bij het rechte eind hadden gehad.