De echte cijfers over asielzoekers in Nederland

Het kabinet wil de instroom van asielzoekers beperken met een noodmaatregel, zonder voorafgaande instemming van het parlement. Minister Marjolein Faber (Asiel) lichtte het plan toe, dat al in het regeerakkoord was aangekondigd. Met een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) kan het kabinet wetten tijdelijk buiten werking stellen. Dit plan wekte verontwaardiging bij de oppositie, die zich zorgen maakt over het "buitenspel" zetten van het parlement.

Volgens het kabinet zijn er "uitzonderlijke omstandigheden" in de asielopvang, vooral vanwege de volle aanmeldcentra. De noodmaatregel maakt snelle ingrijpende acties mogelijk, zoals het beperken van gezinshereniging en meerdere asielverzoeken. Oppositieleden, waaronder Michiel van Nispen (SP), vinden deze aanpak antidemocratisch en pleiten voor de noodzaak van parlementaire betrokkenheid. CDA-leider Henri Bontenbal vraagt zich af of dit past binnen het democratische ethos.

Nederland had meer dan een half jaar een demissionair kabinet, nadat het kabinet op 8 juli 2023 viel door onenigheid over de opvang van asielzoekers. Een belangrijk punt was de Spreidingswet, die gemeenten zou verplichten om asielzoekers op te vangen. De VVD en CDA stelden een compromis voor om gezinshereniging te beperken, maar er werd geen overeenstemming bereikt.

Verschillende partijen in het demissionaire kabinet, evenals in de opkomende partijen, schetsten een beeld van een 'niet te controleren instroom' van vluchtelingen en asielzoekers in Nederland. Maar hoe zat het echt met de families die werden opgevangen?

Tijdens het debat over de 'asielkwestie' werden verschillende cijfers en aantallen asielzoekers genoemd. Maar waar gaat het nu eigenlijk om? Hoeveel vluchtelingen en asielzoekers komen er nu echt naar Nederland?

In de volgende dia's kom je erachter hoe het nu eigenlijk zit met gezinshereniging. Hoeveel asielzoekers komen er jaarlijks naar Nederland? Hoeveel daarvan vallen onder gezinshereniging? En is het echt zo dat Nederland meer asielzoekers toelaat dan andere Europese landen?

Foto: Nathan Dumlao / Unsplash

Volgens RTL-Nieuws komt het bij vluchtelingen vaak voor dat ze zonder hun gezin vertrekken vanwege de gevaarlijke en kostbare reis. Zodra ze in Nederland zijn, moeten ze eerst zelf een verblijfsvergunning verkrijgen voordat ze hun echtgenoot, kinderen of ouders kunnen laten overkomen.

Foto: Vignesh Moorthy / Unsplash

Binnen drie maanden moet de gezinshereniging worden aangevraagd. Het kan daarna een jaar of zelfs langer duren voordat ze herenigd worden met hun familieleden in Nederland.

Foto: Chinh Le / Unsplash

In 2021 was het aantal gezinsherenigingen vergelijkbaar met dat van 2022. In dat jaar kwamen er 47.991 asielzoekers naar Nederland, waarvan 10.927 via gezinshereniging. In 2023 vroegen ongeveer 38.500 mensen asiel aan en arriveerden er 10.000 nareizigers om zich bij hun familie te voegen.

Foto: Dim Hou / Unsplash

Er werd voorheen gedacht dat we in 2023 een recordaantal asielzoekers binnen zouden krijgen, maar dat blijkt wel mee te vallen.

Foto: Eric Masur / Unsplash

Volgens de besproken plannen zou het aantal familieleden dat mocht overkomen van asielzoekers die vluchten voor oorlog en geweld jaarlijks worden beperkt tot 2.400 per jaar, of 200 per maand.

Foto: Kevin Schmid / Unsplash

Als dit akkoord was bereikt, zou dit volgens de NOS hebben betekend dat er jaarlijks ongeveer 5.700 mensen minder toegelaten zouden zijn. Dat zijn 5.700 kinderen en moeders die zich niet bij de vader zouden kunnen voegen die ze al meer dan een jaar niet hadden gezien.

Foto: Julie Ricard / Unsplash

Tijdens het Kamerdebat over de kabinetsval merkte Mirjam Bikker, de leider van de ChristenUnie, op dat het slechts om een groep van ongeveer 5.000 nareizende familieleden ging. Ze had moeite met de bezwaren die de VVD opwierp tegen deze immigratie, omdat diezelfde partij wél honderdduizenden arbeidsmigranten welkom heet.

Foto: Nienke van Denderen / Wikipedia

Toch uitte minister Yesilgöz in de talkshow 'Op 1' haar bezorgdheid over het fenomeen van het zogenaamde 'stapelen' van gezinsherenigingsprocedures. Hierbij zouden vluchtelingen eerst gezinsleden laten overkomen, en die zouden daarna weer andere familieleden laten overkomen, en zo verder.

Foto: Vandaag inside / YouTube

Volgens de NOS heeft het ministerie van Justitie geen concrete cijfers over hoe vaak zogenaamd ‘gestapeld nareizen’ voorkomt, waarbij meerdere familieleden na elkaar naar Nederland komen onder de nareisregeling. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) heeft destijds aangegeven hier onderzoek naar te doen. Dit was ingegeven door vragen vanuit verschillende politieke partijen en journalisten, die benieuwd waren naar de omvang en het mogelijke effect van deze vorm van gezinshereniging.

Foto: Priscilla du Preez / Unsplash

VluchtelingenWerk meldt echter dat stapeling vrijwel niet voorkomt en dat het alleen in uitzonderlijke, schrijnende gevallen gebeurt. De organisatie geeft aan dat de kans op herhaalde stapeling zeer onwaarschijnlijk is.

Foto: Sam Mann / Unsplash

Dit is een belangrijke vraag, want binnen de Europese Unie zijn er afspraken gemaakt over de verdeling van de druk van asielzoekers over alle landen.

Foto: Aaron Burden / Unsplash

Ja, in Nederland heeft recentelijk een aanzienlijk aantal asielzoekers een positieve uitspraak op hun aanvraag ontvangen. In 2021 kreeg van de 16.525 asielzoekers die een aanvraag deden, 73 procent toestemming, terwijl het Europese gemiddelde slechts 38,5 procent was volgens Eurostat. In 2022 was dit percentage aanzienlijk hoger met 87,2%, en in 2023 was het iets lager met 80%.

De cijfers over de positieve asielaanvragen roepen vragen op over hun oorzaak. Waarom liet Nederland de afgelopen jaren meer asielzoekers toe? En was dit vooral op papier zo, vanwege bureaucratie, of ook een stijging in de realiteit?

Het verschil in inwilligingspercentage heeft diverse verklaringen volgens de NOS. Allereerst hanteert Nederland een 'sporenbeleid', waardoor asielzoekers uit veilige landen sneller door de procedure gaan dan die uit andere landen. Dit resulteert in snellere beslissingen voor mensen uit veilige landen, terwijl asielzoekers uit andere landen langer moeten wachten.

Foto: Ra Dragon / Unsplash

Als ze dan uiteindelijk een beslissing krijgen, kan dat gebeuren in grote getalen tegelijkertijd. Daardoor lijkt het in sommige periodes alsof ze met heel veel zijn, terwijl het eigenlijk stapels aanvragen zijn van verschillende periodes bij elkaar.

Daarnaast speelt de samenstelling van de vluchtelingenstroom per land een rol. Sommige asielzoekers hebben een voorkeur voor specifieke landen, bijvoorbeeld vanwege familiebanden, de taal of de acceptatie van bepaalde groepen. Nederland trekt relatief veel kansrijke asielzoekers aan, zoals Syriërs, Afghanen en Turken. Daardoor ligt het aantal afwijzingen van asielaanvragen relatief lager in Nederland dan in andere landen.

Foto: Hosien Azour / Unsplash

Ook de procedurele zorgvuldigheid is van invloed. Landen met een grondige procedure en rechtsbijstand voor asielzoekers hebben doorgaans een hoger inwilligingspercentage in eerste aanleg. In Nederland krijgt ongeveer 14 procent van de asielzoekers na bezwaarprocedures of rechtszaken alsnog een verblijfsvergunning.

Foto: Tingey Injury law firm / Unsplash

Tot slot spelen wijzigingen in het beleid een rol. Veranderingen in het asielbeleid kunnen leiden tot een hoger inwilligingspercentage voor bepaalde groepen, zoals Gülenisten uit Turkije, lhbti'ers uit Rusland en jezidi's uit Centraal-Irak. Sinds maart 2021 past de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) het "voordeel van de twijfel" toe bij bekeerlingen en lhbti'ers, waardoor zij bij twijfel mogen blijven.

Foto: Levi Meir Clancy / Unsplash

Al met al tonen de cijfers aan dat Nederland een relatief hoog inwilligingspercentage heeft. Dit betekent echter niet dat er ongeremd een heleboel asielzoekers het land binnenkomen. De cijfers worden beïnvloed door verschillende factoren, waaronder het sporenbeleid, de samenstelling van de vluchtelingenstroom, de procedurele zorgvuldigheid en uitzonderingen voor bepaalde groepen.

Foto: Jonathan Ramalho / Unsplash

Volg ons op MSN om elke dag de beste artikelen te ontvangen